De Wikimedia Foundation constateert een significante verschuiving in de manier waarop kennis wordt geconsumeerd, wat resulteert in een daling van het directe bezoekersaantal op de Wikipedia-platforms. Tussen maart en augustus van 2025 registreerde de Foundation een afname van 8% in direct menselijk verkeer vergeleken met dezelfde periode in 2024. Marshall Miller van de Foundation wijst deze trend toe aan de snelle opkomst van generatieve kunstmatige intelligentie en de dominantie van sociale mediaplatforms als de voornaamste informatiebronnen.
Deze transformatie wordt primair gedreven door de huidige werking van zoekmachines en grote taalmodellen (LLM's). Aangezien vrijwel alle LLM's getraind zijn op de uitgebreide datasets van Wikipedia, kunnen zoekmachines nu directe, samengevatte antwoorden presenteren. Dit elimineert de noodzaak voor gebruikers om door te klikken naar de oorspronkelijke bron, Wikipedia, waardoor de zichtbaarheid van de kennisbron zelf afneemt, ondanks dat de kwaliteit van de AI-output sterk afhankelijk blijft van deze bron.
Tegelijkertijd ervaart de Foundation een tegenovergestelde trend op het gebied van dataverkeer. Sinds januari 2024 is er een stijging van 50 procent in het bandbreedtegebruik gemeten, specifiek veroorzaakt door geautomatiseerde content-scraping door AI-crawlers ten behoeve van modeltraining. Dit botverkeer, dat vaak obscure content uit de centrale databases ophaalt in tegenstelling tot menselijk verkeer, legt een onverwachte en kostbare last op de middelen van de stichting, die volledig afhankelijk is van donaties.
Als reactie hierop richt de Wikimedia Foundation zich op het waarborgen van de toekomst van het kennisproject. Een cruciaal aandachtspunt is het opstellen van adequate kaders voor de bronvermelding van Wikipedia-content die door LLM's en zoekmachines wordt gebruikt. Daarnaast zoekt de Foundation proactief naar nieuwe manieren om de gemeenschap te bereiken, onder andere via platforms als YouTube en TikTok.
Binnen de vrijwilligersgemeenschap is er ook een actieve tegenbeweging tegen de negatieve aspecten van AI, door sommigen 'AI-slop' genoemd, waarbij slechte, door AI gegenereerde content de encyclopedie dreigt te overspoelen. Om de integriteit te bewaken, hebben redacteuren de 'speedy deletion'-regel aangescherpt om overduidelijk door AI gecreëerde en ongecontroleerde artikelen direct te kunnen verwijderen. De Foundation heeft een driejarenstrategie (2025-2028) gelanceerd die AI positioneert als een hulpmiddel ter ondersteuning van menselijke redacteuren, gericht op het automatiseren van repetitieve taken en het verbeteren van moderatie.
Het is nu van het grootste belang dat de stabiliteit van de vrijwilligersbasis en de financiële steun behouden blijven, ondanks de verminderde directe zichtbaarheid. De uitdaging ligt in het transformeren van deze digitale verschuiving naar een katalysator voor nieuwe vormen van samenwerking en het versterken van de menselijke kern die deze wereldwijde kennisbron draaiende houdt.