De wortel, een nederige maar veelzijdige groente, heeft een fascinerende reis achter de rug die duizenden jaren en continenten overspant. Oorspronkelijk afkomstig uit het gebied van het huidige Iran en Afghanistan, waar wilde wortels met tinten variërend van paars tot geel voorkwamen, heeft de wortel zich verspreid en ontwikkeld tot het wereldwijde culinaire fenomeen dat het vandaag is. De vroege wortels waren niet de zoete, knapperige oranje variant die we nu kennen; ze waren vaak bitter en werden meer gewaardeerd om hun zaden en aromatische bladeren dan om de wortel zelf. Al in de oudheid erkenden culturen zoals de Egyptenaren en Romeinen de medicinale eigenschappen van wortelen, en gebruikten ze voor hun geneeskrachtige kwaliteiten.
De migratie van de wortel, gedreven door handel en culturele uitwisseling, bracht deze groente naar Europa. In de Middeleeuwen werd de wortel in Europa niet alleen gegeten, maar ook gebruikt voor medicinale doeleinden en zelfs als kleurstof. De ontwikkeling van de oranje wortel, die we nu zo algemeen kennen, wordt sterk geassocieerd met Nederlandse veredelaars. Hoewel er discussie bestaat over de precieze oorsprong van de oranje kleur, wordt aangenomen dat Nederlandse boeren in de Late Middeleeuwen begonnen met de grootschalige teelt ervan, mogelijk als eerbetoon aan het Huis van Oranje. Deze Nederlandse selecties hebben de basis gelegd voor veel van de rassen die wereldwijd worden geteeld. De wortel is echter niet exclusief oranje; in Aziatische landen blijven paarse en rode variëteiten populair, wat de diversiteit van dit gewas weerspiegelt.
De wortel is door de eeuwen heen geëvolueerd door selectie en kruising, wat heeft geleid tot de vele variëteiten die we vandaag kennen, van de stevige winterpeen tot de snackbare bospeen. De geschiedenis van de wortel is een levendig voorbeeld van hoe een bescheiden plant kan uitgroeien tot een wereldwijd culinair symbool, rijk aan culturele en gastronomische betekenis. De langste wortel ooit gekweekt, gemeten in 2007, was maar liefst 5,84 meter lang, wat de indrukwekkende groeipotentie van deze groente onderstreept. Vandaag de dag is de wortel een onmisbaar ingrediënt in keukens over de hele wereld, gewaardeerd om zijn smaak, voedingswaarde en veelzijdigheid.