Documentaire 'Diciembre' over de crisis van 2001 verschijnt te midden van nieuwe financiële steun voor Argentinië

De documentairefilm 'Diciembre' (December), geregisseerd door Lucas Gallo, is geselecteerd voor het programma van het Internationale Documentaire Filmfestival Amsterdam (IDFA), dat plaatsvindt van 13 tot 23 november 2025. Deze film, volledig samengesteld uit archiefmateriaal, werpt een blik op de tumultueuze gebeurtenissen die Argentinië troffen tussen eind 2001 en begin 2002, toen het land in een diepe economische ineenstorting verkeerde. De film biedt een onthullend perspectief op de sociale en politieke chaos die destijds heerste. De première van de film valt samen met een periode van hernieuwde financiële instabiliteit in Argentinië, wat de historische vertelling een bijzondere en dringende actualiteit verleent voor zowel het publiek als beleidsmakers.

De huidige economische situatie in Argentinië wordt gekenmerkt door chronische inflatie, die in 2023 de grens van 210 procent overschreed. Deze aanhoudende crisis heeft Washington tot actie gedwongen. In oktober 2025 kondigde het Amerikaanse ministerie van Financiën, onder leiding van Scott Bessent, de toekenning aan van een steunpakket van 20 miljard dollar aan Argentinië. Deze financiële injectie is gestructureerd als een valutaswapovereenkomst en is specifiek bedoeld om de wisselkoers van de peso te stabiliseren in de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen, die gepland staan op 26 oktober. De Amerikaanse president Donald Trump beschouwt deze steun als een pragmatische zet ten behoeve van een ideologische bondgenoot in Latijns-Amerika.

'Diciembre' concentreert zich op een cruciale periode van vijf weken, namelijk van 1 december 2001 tot 3 januari 2002. Gedurende deze korte tijdspanne wisselde het land, te midden van de crisis, maar liefst vijf keer van president. De crisis werd mede veroorzaakt doordat de strikte koppeling van de peso aan de dollar, die in 1991 was ingevoerd, de concurrentiepositie van Argentijnse goederen ernstig had ondermijnd. De devaluatie van de Braziliaanse real in 1999 verergerde bovendien de kapitaalvlucht. De documentaire toont de massale protesten onder de strijdkreet «¡Que se vayan todos!» ("Ze moeten allemaal vertrekken!"), een directe reactie van de bevolking op het bevriezen van banktegoeden en het uitblijven van salarisbetalingen. Dit leidde uiteindelijk tot het aftreden van president Fernando de la Rúa op 21 december 2001.

De gebeurtenissen van 2001–2002, waarbij het reële Bruto Binnenlands Product (BBP) van het land met 28 procent kromp en de industriële productie drastisch daalde van 80 naar 30 miljard dollar, dienen als een scherp historisch precedent voor wat er kan gebeuren als de economische fundamenten bezwijken. De huidige steun van 20 miljard dollar van de VS is bedoeld om een systemische ineenstorting te voorkomen, vergelijkbaar met die van 2001. Die crisis culmineerde destijds in het grootste soevereine schuldenverzuim in de geschiedenis, met een bedrag van meer dan 80 miljard dollar. Dit historische falen hangt nog steeds als een schaduw over de Argentijnse economie. Hoewel de hervormingen van president Javier Milei, waaronder een drastische bezuiniging op de overheidsuitgaven van 30 procent, reeds hebben geresulteerd in een begrotingsevenwicht, stuiten ze op aanzienlijke weerstand in het congres. Dit politieke verzet maakt externe financiële hulp kritisch en onmisbaar voor het handhaven van de ingezette koers van economisch herstel.

De première van de film 'Diciembre' in Amsterdam in november 2025 fungeert zodoende als een uiterst actueel commentaar op de huidige economische dynamiek in Argentinië. De film, die beelden van protesten en politieke verschuivingen toont, benadrukt de cyclische aard van economische tegenslagen en het belang van historische context bij het navigeren door het heden. Tegelijkertijd onderstreept de externe financiële bijstand van de Verenigde Staten de noodzaak van macro-economische stabilisatie in de regio en de interconnectiviteit van de mondiale financiële markten.