Op 8 augustus 2024 legde de Daniel K. Inouye Solar Telescope (DKIST) ongekend scherpe beelden vast van een X1.3 klasse zonnevlam. Deze observatie, uitgevoerd met de grootste zonne telescoop ter wereld, bood het meest gedetailleerde beeld van een zonnevlam tot nu toe. De waarnemingen onthulden coronalussen met een gemiddelde breedte van 48,2 kilometer, waarvan sommige slechts 21 kilometer dun waren. Dit is een doorbraak in het begrijpen van de zon op de schaal waarop deze daadwerkelijk werkt.
Coronalussen, bogen van plasma die het magnetische veld van de zon volgen, spelen een cruciale rol bij het ontstaan van zonnevlammen. Deze vlammen ontstaan door het verdraaien en herverbinden van magnetische veldlijnen, waarbij enorme hoeveelheden energie vrijkomen. Deze energie kan satellieten, elektriciteitsnetten en communicatiesystemen op aarde ontwrichten. De mogelijkheid om deze kleinschalige lussen te bestuderen, kan de weersvoorspelling voor de ruimte ingrijpend verbeteren.
Huidige voorspellingen zijn gebaseerd op modellen die coronal structuren op veel grotere schalen middelen, waardoor kritieke details over de concentratie van magnetische energie vóór een uitbarsting verloren gaan. De nieuwe waarnemingen van de DKIST, die voor het eerst een X-klasse zonnevlam vastlegden, markeren een significante stap voorwaarts in het begrijpen van de magnetische architectuur van de zon. Als deze lussen inderdaad de fundamentele bouwstenen van zonnevlammen blijken te zijn, zal de wetenschappelijke gemeenschap overschakelen van een breed overzicht naar het gedetailleerd in kaart brengen van elk aspect in de corona.
De data van de DKIST, beheerd door de National Solar Observatory (NSO) op Hawaï, dragen bij aan helioseismische modellen, ruimtevaartvoorspellingen en vergelijkende studies in de stellaire astrofysica. De inzichten uit deze metingen versterken de empirische basis voor het voorspellen van extreme zonnegebeurtenissen en het beschermen van kritieke aardse infrastructuur. Toekomstig onderzoek van het NSO-team zal zich richten op de fotosfeer, chromosfeer en de buitenste corona, met als doel de mechanismen van zonneveldgeneratie en energietransport te ontrafelen.
De impact van zonnevlammen op onze technologie is aanzienlijk. Ze kunnen satellieten beschadigen, communicatiesystemen verstoren en zelfs leiden tot black-outs in elektriciteitsnetten, zoals de gebeurtenis in Quebec in 1989 aantoonde. De vooruitgang in het voorspellen van ruimte-weer, mede dankzij instrumenten als de DKIST, is cruciaal om onze steeds meer op technologie gerichte samenleving te beschermen tegen deze kosmische fenomenen. Nieuwe AI-modellen zoals Surya, ontwikkeld door NASA en IBM, tonen ook veelbelovende resultaten door de voorspellingscapaciteit met 16% te verbeteren, wat een grote stap vooruit is in dit complexe veld.