De ozonlaag, die essentieel is voor het leven op aarde door ons te beschermen tegen schadelijke ultraviolette (UV) straling van de zon, vertoont een bemoedigend herstel. De Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) meldt dat het ozongat boven Antarctica in 2024 kleiner was dan in voorgaande jaren, wat de positieve trend bevestigt. Wetenschappers verwachten dat de laag tegen 2066 volledig hersteld zal zijn. Het ozongat, dat elk jaar in de lente op het zuidelijk halfrond verschijnt, bereikte op 29 september 2024 zijn piek met een ozontekort van 46,1 miljoen ton. Dit is een significante verbetering ten opzichte van eerdere jaren.
Dit snelle herstel onderstreept de effectiviteit van gecoördineerde internationale acties. Dit jaar markeert tevens belangrijke jubilea: 40 jaar van de Conventie van Wenen (1985), die het probleem van ozonaantasting erkende, en 38 jaar van het Montreal Protocol (1987). Dit laatste verdrag, dat ozonafbrekende stoffen zoals CFK's en HCFK's verbood, wordt door VN-secretaris-generaal António Guterres geprezen als een mijlpaal van multilateralisme. Hij benadrukt dat deze successen ons eraan herinneren dat vooruitgang mogelijk is wanneer naties wetenschappelijke waarschuwingen ter harte nemen, een les die ook relevant is voor de aanpak van de klimaatcrisis.
Sinds de invoering van het Montreal Protocol is meer dan 99% van de productie en het verbruik van gecontroleerde ozonafbrekende stoffen uitgefaseerd. Dit heeft ertoe geleid dat de ozonlaag op koers ligt om de niveaus van 1980 halverwege deze eeuw weer te bereiken. Het Europese Copernicus-programma heeft de evolutie van het ozongat in 2024 gedocumenteerd met een video die de voortdurende verbetering van de omvang en diepte ervan illustreert.
De positieve ontwikkeling van de ozonlaag is een krachtig bewijs dat gezamenlijke internationale inspanningen effectief zijn in het aanpakken van mondiale milieu-uitdagingen. Het succes van het Montreal Protocol, dat niet alleen de ozonlaag beschermt maar ook een aanzienlijke bijdrage levert aan de bestrijding van klimaatverandering door de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, is opmerkelijk. Het protocol heeft naar schatting 135 miljard ton CO2-equivalent aan emissies vermeden tussen 1990 en 2010. Het Kigali-amendement, gericht op het uitfaseren van schadelijke broeikasgassen die als vervanging voor CFK's en HCFK's worden gebruikt, zal naar verwachting de opwarming van de aarde met 0,5°C verminderen tegen het einde van de eeuw. Dit alles toont aan dat een gefocuste, wetenschappelijk onderbouwde aanpak concrete en positieve resultaten kan opleveren voor de planeet.