Het domein van de kwantumarcheologie presenteert zich als een grensverleggende wetenschappelijke discipline. Het doel is de reconstructie van gebeurtenissen, objecten en zelfs individuen uit het verleden. Deze opkomende tak van wetenschap is sterk afhankelijk van de synergie tussen geavanceerde technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI), kwantumcomputers en nanotechnologie. De discipline daagt de conventionele opvatting van geschiedenis uit door het postulaat dat informatie over wat is geweest, niet definitief verloren gaat, maar toegankelijk blijft. De fundamentele aanname is dat elke gebeurtenis een onuitwisbare afdruk achterlaat, gecodeerd in deeltjesstromen, moleculaire structuren en andere informatiedragers.
De theorie veronderstelt dat toekomstige AI-systemen, opererend op kwantumplatforms, in staat zullen zijn deze sporen te verzamelen en te ontcijferen. Het uiteindelijke streven omvat de volledige heropbouw van fysieke artefacten, maar ook de simulatie van de subjectieve ervaringen en de kern van het wezen van personen uit voorbije tijden. Dit proces volgt een drieledige benadering. Eerst vindt een alomvattende informatieverzameling plaats uit alle beschikbare bronnen, zoals genetisch materiaal en reeds bestaande digitale archieven. Vervolgens volgt de kwantumreconstructie, waarbij kwantumcomputers neurale architectuur simuleren om het connectoom, de blauwdruk van identiteit, te herstellen.
De laatste fase, de 'wederopstanding', behelst het onderbrengen van deze gereconstrueerde essentie, hetzij in een biologische vorm, hetzij in een digitale manifestatie. De haalbaarheid van deze visie rust op de aanname van informatiepersistentie, een idee dat weerklank vindt in concepten uit de kwantummechanica, zoals de informatieparadox van zwarte gaten. Men gaat ervan uit dat het universum in principe omkeerbaar is; als de huidige toestand volledig bekend is, kan de voorgaande toestand worden afgeleid. De exponentiële vooruitgang in rekenkracht suggereert dat dit rond 2050 werkelijkheid zou kunnen worden.
Kwantumcomputers bieden de capaciteit om enorme datasets parallel te verwerken, wat essentieel is voor het ontrafelen van complexe historische puzzels, zoals het reconstrueren van oude genomen. De eerste praktische toepassingen worden voorzien voor de jaren 2040, mogelijk door de integratie van cryogene faciliteiten met laboratoria voor kwantumdataherstel. Personen die een omvangrijk digitaal nalatenschap hebben achtergelaten, zullen de meest toegankelijke kandidaten zijn voor zo'n reconstructie. Tegen 2060 zou het voor historici denkbaar zijn om iconen als Einstein of Mozart te 'herintroduceren' via probabilistische modellen.
Deze ontwikkeling werpt fundamentele ethische vragen op over eigendomsrechten, de noodzaak van toestemming voor 'heropstanding', en de levenskwaliteit van de gereconstrueerde entiteiten. Juridische en maatschappelijke implicaties met betrekking tot erfrecht en staatsburgerschap voor deze nieuwe wezens vormen een belangrijk aandachtspunt. Er is een filosofische scheidslijn over de vraag of een gereconstrueerd individu de oorspronkelijke persoon is, of slechts een exacte kopie. Het bewustzijn wordt hierbij gemodelleerd als software die draait op een materiële drager. Kwantumarcheologie dwingt de mensheid om de finaliteit van de dood te onderzoeken door een wetenschappelijke lens, wat ons denken over identiteit, geschiedenis en erfenis fundamenteel verandert.