Een internationaal onderzoeksgroep, geleid door experts van Yale University, heeft baanbrekende bevindingen gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances. Deze bevindingen werpen nieuw licht op het magnetische veld van de Aarde gedurende het Ediacarium, een geologische periode die ruwweg 630 tot 540 miljoen jaar geleden beslaat. Voor lange tijd vormde dit tijdperk een onoplosbaar mysterie voor geofysici. De oorzaak hiervan waren de onvoorspelbare magnetische signalen die in de gesteenten waren vastgelegd, signalen die decennialang elke logische verklaring tartten. Het magnetische veld vertoonde in die tijd een abnormale grilligheid, wat schril afstak tegen de meer geordende patronen die we kennen uit andere geologische tijdvakken.
Het onderzoek concentreerde zich op het Anti-Atlas massief in Marokko. Hier ontdekten partners van de Mohammed V University in Agadir vulkanische lagen die uit die cruciale periode stammen en uitzonderlijk goed bewaard zijn gebleven. Het team voerde een nauwgezette stratigrafische analyse uit, waarbij de 'vastgelegde' magnetisme in deze lagen werd onderzocht met behulp van uiterst gevoelige laboratoriumapparatuur in Yale. In tegenstelling tot eerdere studies, die vaak aannamen dat het veld zich gedroeg zoals het moderne veld, slaagde deze groep erin de exacte ouderdom van de gesteenten vast te stellen en monsters met een hoge resolutie te verkrijgen voor paleomagnetische metingen.
De verzamelde bewijzen toonden aan dat fundamentele magnetische verschuivingen plaatsvonden op een tijdschaal van duizenden jaren, en niet miljoenen. Dit sloot automatisch theorieën uit die gebaseerd waren op veronderstellingen van extreem snelle bewegingen van tektonische platen. De analyse bracht een georganiseerde, zij het hoogst ongebruikelijke, structuur aan het licht. Dit noodzaakte de onderzoekers tot het ontwikkelen van een statistisch instrumentarium voor modellering. Dit nieuwe model postuleert dat de magnetische polen snelle sprongen maakten, waarbij ze mogelijk de hele aardbol overstaken. Professor David Evans van Yale, een van de auteurs van de publicatie, benadrukte dat hun voorstel een nieuwe benadering biedt die een interne structuur in de variabiliteit van het veld blootlegt, in plaats van deze simpelweg als willekeurige chaos te beschouwen.
Bovendien bleek dat halverwege het Ediacarium (ongeveer 591–565 miljoen jaar geleden) het magnetische veld van de planeet verzwakte tot slechts een tiende van zijn gebruikelijke sterkte. Dit drastische verlies aan kracht zou potentieel invloed kunnen hebben gehad op zowel het klimaat als de evolutie, mogelijk door de stralingsblootstelling aan het aardoppervlak te verhogen. Dit werk corrigeert niet alleen eerdere misvattingen, maar effent ook het pad voor het creëren van een coherent beeld van de platentektoniek, dat miljarden jaren omvat, van de vroegste vastleggingen in gesteenten tot nu. De nieuwe statistische methode die door het team is ontwikkeld, zal cruciaal zijn voor het opstellen van betrouwbare kaarten van de continenten en oceanen uit het Ediacarium.