Oeroude, perfect bewaarde RNA ontdekt in 39.000 jaar oude mammoet Yuka!

Een belangrijke mijlpaal in de paleobiologie is bereikt door een onderzoeksteam. Zij zijn erin geslaagd de oudste RNA-moleculen ooit te isoleren en te sequencen. Dit uitzonderlijke materiaal was afkomstig van de overblijfselen van de wolharige mammoet Yuka, een adolescent die 39.000 jaar in de Siberische permafrost heeft gelegen. De resultaten, die op 14 november 2025 in het gerenommeerde tijdschrift Cell werden gepubliceerd, werpen een nieuw licht op de wetenschappelijke consensus. Ze weerleggen namelijk het eerdere idee dat RNA na de dood van een organisme snel en onherroepelijk degradeert, en tonen aan dat het onder specifieke omstandigheden tienduizenden jaren kan overleven.

De uitzonderlijk goed geconserveerde resten van Yuka, een mannelijk exemplaar, werden in 2010 gevonden aan de kust van Oyogos Yar, nabij de Laptevzee. Wetenschappers konden moleculair materiaal winnen uit het spierweefsel van de linker voorpoot. Dit bood een unieke kans om directe gegevens te verkrijgen over de genexpressiepatronen op het moment van het overlijden van het dier. De analyse van het RNA was cruciaal, aangezien het fragmenten van het Y-chromosoom aan het licht bracht. Dit bevestigde definitief dat het individu van het mannelijke geslacht was, wat eerdere aannames dat Yuka een vrouwtje zou zijn geweest, tegensprak.

Het uitgebreide, multifactoriële onderzoek bracht duidelijke markers van stress en ontsteking in de cellulaire expressie aan het licht. De mammoet was extreem uitgeput. De spieren in zijn poten waren overbelast, vermoedelijk als gevolg van een langdurige vluchtpoging om aan gevaar te ontsnappen. Deze moleculaire gegevens versterken een eerdere hypothese die gebaseerd was op morfologische kenmerken: Yuka stierf op een leeftijd van 6 tot 8 jaar, waarschijnlijk kort na een aanval door een holenleeuw.

De onderzoekers identificeerden niet alleen de matrix-RNA's (mRNA) die coderen voor eiwitten, maar ook niet-coderende moleculen, waaronder microRNA's die de genactiviteit reguleren. Het succes van de analyse van Yuka, wiens resten bewaard bleven in de natuurlijke 'koelkast' van de permafrost, is een bewijs. Het toont de haalbaarheid aan van het herstellen van biochemische vingerafdrukken uit de zachte weefsels van zoogdieren die duizenden jaren in de bevroren bodem hebben gelegen.

Dit type onderzoek verruimt de gereedschapskist van de paleobiologie aanzienlijk, voorbij de traditionele analyse van DNA en eiwitten. Het opent de deur naar de studie van oeroude RNA-structuren. In tegenstelling tot DNA, dat een statische blauwdruk is, registreren RNA-moleculen de echo's van daadwerkelijk plaatsvindende biologische processen. Ze bieden een uniek inzicht in wat er precies in het lichaam van het dier gebeurde in de momenten voorafgaand aan de dood.