Een recente internationale studie, gebaseerd op gegevens van NASA's Interstellar Boundary Explorer (IBEX) ruimtesonde, heeft voor het eerst een gedetailleerd wereldwijd beeld geschetst van de "termination shock", de grens die ons zonnestelsel beschermt.
Deze schokgolf, op ongeveer 100 astronomische eenheden (AE) van de zon, is waar de zonnewind vertraagt bij de botsing met het interstellaire gas. Waar eerdere metingen van de Voyager-sondes slechts beperkt inzicht gaven, biedt de nieuwe studie een compleet overzicht van de sterkte en vorm van de termination shock.
De bevindingen tonen aan dat de termination shock niet uniform is. Rond de polen van de zon is de schok sterker en meer samengedrukt, wat wordt toegeschreven aan snellere en krachtigere uitstroming van de zonnewind vanuit de polaire gebieden, vooral tijdens periodes van zonne-minimum. Langs de flanken van de heliosfeer is de schok zwakker, waarschijnlijk door de afremming van de zonnewind door interactie met meer massa.
De studie identificeerde ook een opmerkelijke noord-zuid asymmetrie in de heliosfeer. Deze ongelijkheid wordt veroorzaakt door complexe veranderingen in de magnetische structuur van de zon, met name door de evolutie van polaire coronaire gaten waar het magnetisch veld van de zon zich opent naar de ruimte.
Deze inzichten zijn cruciaal voor de aanstaande missie van NASA's Interstellar Mapping and Acceleration Probe (IMAP), die in september 2025 wordt gelanceerd. IMAP zal de grenzen van de heliosfeer met ongekende details in kaart brengen en voortbouwen op de kennis van IBEX. Door de termination shock en de heliosfeer gedetailleerd te bestuderen, vergaren wetenschappers kennis over ons kosmische schild, wat essentieel is voor het begrijpen van de bescherming van het leven tegen de Melkweg.
De asymmetrische aard van de heliosfeer, met sterkere schokken bij de polen en een noord-zuid ongelijkheid, benadrukt de dynamische en complexe interactie tussen onze zon en de interstellaire omgeving. De IMAP-missie zal naar verwachting een nog gedetailleerder beeld geven van deze structuren.