Europa Clipper gaat 3I/ATLAS onderzoeken: Focus op de ionenstaart van de interstellaire komeet

De aanstaande NASA-missie, de "Europa Clipper", die primair is ontworpen om de ijzige Jupitermaan Europa te onderzoeken, staat mogelijk een onverwachte wetenschappelijke meevaller te wachten. Er is een aanzienlijke kans dat de sonde tussen 30 oktober en 6 november 2025 door de ionenstaart van de interstellaire komeet 3I/ATLAS zal vliegen. Deze zeldzame samenloop van omstandigheden biedt een unieke gelegenheid om cruciale informatie te verzamelen over de samenstelling van deze kosmische bezoeker, rechtstreeks in de interplanetaire ruimte. Dit onderzoek kan plaatsvinden zonder de verstorende invloed van de aardse atmosfeer, wat de data-integriteit ten goede komt.

Komeet 3I/ATLAS is het derde bekende object dat afkomstig is van buiten ons zonnestelsel. Dit hemellichaam bereikt zijn perihelium – het punt dat het dichtst bij de Zon ligt – rond 29 oktober 2025. Op dat moment bevindt de komeet zich op een afstand van ongeveer 1,36 astronomische eenheden van de ster. De baan van 3I/ATLAS loopt dicht langs het eclipticavlak, het gebied waar veel door de mens gemaakte ruimtevaartuigen actief zijn, wat deze ongewone kruising mogelijk maakt. Dit potentiële contactpunt werd geïdentificeerd met behulp van het gespecialiseerde rekenmodel genaamd "Tailcatcher", dat de dynamiek van de zonnewind en de uitstoot van komeetmateriaal nauwkeurig voorspelt.

Door het bestuderen van de materie die de komeet uitstoot nadat deze de Zon is gepasseerd, kunnen wetenschappers een gedetailleerd beeld vormen van de oorspronkelijke samenstelling ervan. Het is reeds vastgesteld dat de samenstelling van 3I/ATLAS, met name de aanwezigheid van nikkel, afwijkt van die van gangbare kometen. Dit verschil roept fundamentele vragen op over de ware aard van het object. Hoewel astronoom Avi Loeb zijn eerdere veronderstellingen heeft herzien en 3I/ATLAS nu als een komeet erkent, blijven de waargenomen anomalieën een punt van intensieve wetenschappelijke belangstelling. De snelheid van het object bedraagt tijdens het perihelium ongeveer 68 kilometer per seconde.

Terwijl de "Europa Clipper" over de juiste instrumenten beschikt voor het analyseren van plasma en magnetische velden, is er ook een kans dat de Europese "Hera"-sonde de komeetstaart doorkruist. Hera is op weg naar de asteroïde Didymos en de berekeningen wijzen op een mogelijke passage tussen 25 oktober en 1 november. Hoewel de wetenschappelijke apparatuur van Hera minder geschikt is voor gedetailleerde chemische analyse dan die van de Clipper, zou elke waarneming van plasma- of magnetische afwijkingen van groot belang zijn. Modellen tonen aan dat zelfs op aanzienlijke afstand van de centrale as van de staart de kans op detectie van materie groot is, aangezien ionenstaarten buitengewoon uitgestrekt kunnen zijn.

Indien deze ontmoeting daadwerkelijk plaatsvindt, zou dit de eerste keer in de geschiedenis zijn dat interstellair materiaal direct tijdens de vlucht wordt onderzocht. Dit zou een monumentale stap voorwaarts zijn in de astrofysica. De dichtstbijzijnde nadering van 3I/ATLAS tot de Aarde wordt verwacht op 19 december 2025. Op dat moment zal de komeet zich op ongeveer 1,8 astronomische eenheden bevinden, wat garandeert dat 3I/ATLAS geen enkel gevaar vormt voor onze planeet.