Astronomen hebben in het actieve sterrenstelsel NGC 4945, op zo'n 11 miljoen lichtjaar afstand, een opmerkelijk kosmisch fenomeen geïdentificeerd. Dit object, door het onderzoeksteam onder leiding van Elena Shablovinskaia van het Institute of Astrophysical Studies aan de Universiteit Diego Portales in Chili 'Punctum' gedoopt, werd waargenomen met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA).
Punctum onderscheidt zich door zijn buitengewone helderheid; het straalt 10.000 tot 100.000 keer feller dan een doorsnee magnetar en is ongeveer 100 keer lumineuzer dan microquasars. Deze intensiteit plaatst het qua helderheid, onder de stellaire bronnen in onze eigen Melkweg, enkel in de schaduw van de Krabnevel. De waarnemingen toonden aan dat Punctum uitsluitend zichtbaar is in millimeter radiogolflengten, waardoor het onzichtbaar blijft in zichtbaar licht of röntgenstraling. Dit kenmerk duidt op de aanwezigheid van een sterk gestructureerd magnetisch veld, wat suggereert dat de uitgestraalde straling waarschijnlijk synchrotronstraling betreft. Hoewel de hypothese van een magnetar of een supernova-restant werd overwogen, verklaren deze geen van beide de waargenomen eigenschappen van Punctum volledig. Dit object zou dus een nieuwe klasse van astrofysische lichamen kunnen vertegenwoordigen, die enkel met ALMA detecteerbaar is. Om de aard van Punctum beter te doorgronden, plannen astronomen verdere observaties met ALMA en de James Webb Space Telescope (JWST). Indien de JWST dit object in infrarood kan waarnemen, zou de superieure resolutie ervan doorslaggevende aanwijzingen kunnen verschaffen over zijn ware aard. Eerdere studies met ALMA hebben al bijgedragen aan het ontrafelen van complexe structuren in verre sterrenstelsels, wat de weg vrijmaakt voor dit soort gedetailleerde analyses. De ontdekking van Punctum benadrukt de complexiteit en diversiteit van kosmische objecten en onderstreept het voortdurende belang van onderzoek om ons universum beter te begrijpen. De specifieke emissie in millimetergolven, zoals waargenomen bij Punctum, is cruciaal voor het bestuderen van koude materie en stervormingsgebieden in het heelal, gebieden die vaak verborgen blijven voor optische telescopen.