In juli 2025 werd de wereldwijde wetenschappelijke gemeenschap geconfronteerd met een buitengewone kosmische gebeurtenis: een gammastralinguitbarsting (GRB) die de aanduiding GRB 250702B kreeg. Dit fenomeen wekte onmiddellijk ongekende belangstelling vanwege zijn afwijkende, langdurige karakter en de reeks herhaalde pulsen die zich over een periode van ongeveer een etmaal uitstrekten. De eerste registratie van deze krachtige energiestoot vond plaats op 2 juli 2025, toen de Fermi-ruimtetelescoop van NASA een reeks flitsen detecteerde die afkomstig waren van dezelfde, ver verwijderde bron en die urenlang aanhielden.
De uitzonderlijkheid van GRB 250702B ligt besloten in zijn tijdsstructuur, die de gevestigde astrofysische modellen op de proef stelt. Gewoonlijk duren typische gammastralinguitbarstingen slechts fracties van een seconde tot hooguit enkele minuten. Dit specifieke signaal daarentegen, bleef volgens sommige metingen bijna zeven uur actief, met herhalingen die zich over een volledige dag manifesteerden, waardoor het de langst geregistreerde GRB ooit is. Astrofysici vermoeden dat een dergelijke uitbarsting het gevolg is van de ineenstorting van een zware ster tot een zwart gat, een van de meest energierijke processen in het universum. Het feit dat de gebeurtenis zich herhaalde, kan echter niet worden verklaard met standaardmodellen, aangezien de bron van zo'n cataclysme na de explosie geacht wordt niet te overleven.
Voor een diepgaande analyse schakelden specialisten van het Europees Ruimteagentschap (ESA) en andere vooraanstaande instituten, waaronder University College Dublin en de Radboud Universiteit, zich in. Daaropvolgend onderzoek, waarbij gebruik werd gemaakt van de Very Large Telescope (VLT) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, verschafte cruciale duidelijkheid over de precieze locatie van de bron. Aanvankelijk bestond het vermoeden dat de bron zich in het vlak van de Melkweg bevond. Echter, waarnemingen door zowel de VLT als de Hubble-telescoop bevestigden dat GRB 250702B zijn oorsprong vond in een andere, extreem verre sterrenstelsel. Recente schattingen plaatsen de afstand tot deze bron op ongeveer 8 miljard lichtjaar.
Het GRB 250702B-evenement, dat ook gepaard ging met andere uitbarstingen zoals GRB 250702D en GRB 250702, vertoonde duidelijke tekenen van periodiciteit. Dit suggereert de mogelijkheid dat het proces werd geactiveerd door een object dat in een baan rond het gevormde zwarte gat draaide. Deze baanbrekende ontdekking opent een nieuw hoofdstuk in ons begrip van de mechanismen achter supernova's en de ineenstorting van zware sterren. Het biedt een zeldzame gelegenheid om de langdurige echo's van dergelijke catastrofale verschijnselen te bestuderen.
De implicaties van een herhalende, langdurige GRB zijn enorm voor de theoretische astrofysica. Als de hypothese van een object in een baan rond een zwart gat standhoudt, zou dit een fundamentele herziening van de modellen voor sterdynamiek en de vorming van compacte objecten vereisen. De data verzameld door de Fermi-telescoop op 2 juli 2025 en de daaropvolgende follow-up met de meest geavanceerde aardse en ruimtetelescopen, waaronder de VLT en de James Webb-telescoop, zullen de komende jaren intensief worden geanalyseerd om de precieze fysica achter de pulserende aard van GRB 250702B volledig te doorgronden. Wetenschappers streven ernaar de ware aard van dit unieke kosmische 'bericht' te ontrafelen.