Het Mysterie van 3I/ATLAS: Komeetfragmentatie of een Onverwachte Interstellaire Oorsprong na Perihelium?

De wetenschappelijke gemeenschap blijft het gedrag van de interstellaire komeet 3I/ATLAS nauwgezet analyseren. Dit object, de derde bekende bezoeker uit de interstellaire ruimte, werd op 1 juli 2025 ontdekt door de ATLAS-telescoop. De komeet trok buitengewoon veel aandacht nadat zij op 29 oktober 2025 haar perihelium bereikte. Dit was het punt waarop zij het dichtst bij de Zon kwam, wat resulteerde in een ongekende hoeveelheid massaverlies en een spectaculaire toename van de helderheid. De extreme reactie van de komeet op de zonnehitte heeft astronomen wereldwijd voor een raadsel gesteld.

De Harvard-astronoom Avi Loeb heeft een hypothese gelanceerd die stelt dat de komeet mogelijk is gefragmenteerd nabij het perihelium. Volgens zijn berekeningen bereikte het massaverlies op het moment van de dichtste nadering een kolossale 2 miljoen kilogram per seconde. Dit staat in schril contrast met de basiswaarde van slechts 150 kilogram per seconde die op 6 augustus 2025 werd geregistreerd, ruim twee maanden voor het perihelium. Loeb suggereert dat dit dramatische materiaalverlies een gevolg kan zijn van een sterk vergroot oppervlak, wat leidt tot intensieve verdamping en het vrijkomen van vluchtige stoffen.

Naast deze puur fysieke verklaring, sluit Loeb echter ook gewaagdere speculaties over een kunstmatige oorsprong van het object niet uit. Hij wijst op diverse opmerkelijke kenmerken die de natuurlijke verklaring tarten. Zo bezit 3I/ATLAS een interne gloed die gelijkstaat aan de energieproductie van maar liefst tien kerncentrales. Bovendien volgt het object een uiterst nauwkeurig uitgestippeld traject dat perfect in het vlak van de planeten van ons zonnestelsel past, een precisie die zelden wordt waargenomen bij natuurlijke kometen.

Waarnemingen, onder meer uitgevoerd door de Britse astronomen Michael Büchner en Frank Niebling, documenteerden de complexe structuur van de gasstromen nadat de komeet de Zon was gepasseerd. Zij merkten een opvallende ‘anti-staart’ op die 1 miljoen kilometer in de richting van de Zon reikte, evenals een afzonderlijk ‘rokend’ spoor dat zich uitstrekte tot 3 miljoen kilometer in de tegenovergestelde richting. Een cruciaal moment deed zich voor op 24 en 25 oktober: de komeet onderging een directe confrontatie met een krachtige uitbarsting van zonneplasma. Hoewel veel wetenschappers verwachtten dat deze gebeurtenis de losse, poreuze kern zou vernietigen, bleef het object verbazingwekkend genoeg intact en zette het zijn reis voort volgens de berekende baan, wat bijdroeg aan de mystiek rondom 3I/ATLAS.

3I/ATLAS is het derde bevestigde interstellaire object dat ons systeem bezoekt, een opvolger van de beroemde Oumuamua en komeet 2I/Borisov. De leeftijd van dit hemellichaam wordt geschat op 3 miljard jaar, wat het substantieel ouder maakt dan ons eigen zonnestelsel. Na de maximale nadering tot de Aarde op 19 december 2025, zal 3I/ATLAS zijn reis door de Melkweg voortzetten en de zwaartekrachtsinvloed van de Zon definitief verlaten tegen het begin van de jaren 2030. Elke nieuwe observatie, of het nu gaat om gedetailleerde gegevens van de Hubble-telescoop of de beelden van SOHO waarbij wetenschappers 20 frames moesten stapelen om een zwak signaal op te vangen, fungeert als een belangrijke katalysator voor een heroverweging van onze positie en de aard van objecten in de kosmos.