Archeologen hebben in het zuidwesten van Frankrijk, op de Paleolithische vindplaats La Roche-à-Pierrot in Saint-Césaire, de oudste scheeljuwelenwerkplaats van West-Europa ontdekt. De vindplaats, met een geschatte leeftijd van minstens 42.000 jaar, biedt een uniek inzicht in de vroege menselijke creativiteit en sociale interacties. De vondsten, waaronder doorboorde schelpen en pigmenten, worden geassocieerd met de Châtelperronien-cultuur, die bloeide tussen 55.000 en 42.000 jaar geleden in Frankrijk en Noord-Spanje.
De werkplaats onthulde een schat aan geprepareerde schelpen, waarvan sommige perforaties geen sporen van slijtage vertonen, wat duidt op de productie van sieraden. Analyse van de pigmenten en de schelpen zelf wijst op een opmerkelijk handelsnetwerk of mobiliteitspatroon. De schelpen zijn afkomstig van de Atlantische kust, zo'n 100 kilometer verderop, en de pigmenten van vindplaatsen meer dan 40 kilometer van de werkplaats verwijderd. Dit suggereert een geavanceerd sociaal systeem en de capaciteit voor langeafstandstransport of reizen.
Naast de juwelenproductie zijn op de site ook stenen werktuigen gevonden die kenmerkend zijn voor Neanderthalers, evenals resten van gejaagde dieren zoals bizons en paarden. Deze ontdekkingen zijn de eerste gedocumenteerde aanwijzingen van een vroege laat-Paleolithische industrie en bijbehorende schelpkralen in West-Europa.
De aanwezigheid van zowel Neanderthaler-artefacten als de aanwijzingen voor vroege Homo sapiens-activiteit versterken het beeld van een periode van interactie en mogelijke culturele uitwisseling tussen deze twee mensensoorten. De bevindingen bij La Roche-à-Pierrot suggereren dat de Châtelperronien-mensen mogelijk beïnvloed waren door, of deel uitmaakten van, een vroege golf van Homo sapiens die zich minstens 42.000 jaar geleden in de regio vestigde.
De site van Saint-Césaire is sinds de start van de opgravingen in 1976 een cruciale locatie gebleken voor het begrijpen van prehistorische nederzettingen en de complexe interacties tussen Neanderthalers en Homo sapiens. Nieuw onderzoek naar vergelijkbare vindplaatsen, zoals La Roche-Cotard, toont aan dat Neanderthalers ook abstracte gravures konden maken, wat hun symbolisch vermogen onderstreept. Verder onderzoek suggereert dat Neanderthalers mogelijk over een geavanceerde vezeltechnologie beschikten, wat wijst op de productie van koorden en mogelijk zelfs kleding. Deze inzichten verrijken ons begrip van de cognitieve en culturele capaciteiten van Neanderthalers en hun plaats in de prehistorische menselijke evolutie, en plaatsen de ontdekking van de juwelenwerkplaats in een breder perspectief van menselijke innovatie en expressie.