Arctische fossielenlaag onthult snel herstel mariene ecosystemen na massa-extinctie

Op 13 november 2025 kondigde een internationaal onderzoeksteam de sensationele ontdekking aan van meer dan 30.000 mariene fossielen. Deze uitzonderlijke vondst werd gedaan op het Arctische eiland Spitsbergen, dat deel uitmaakt van de archipel van Svalbard. De overblijfselen dateren van ongeveer 249 miljoen jaar geleden en bieden een zeldzame blik op het leven slechts enkele miljoenen jaren na de catastrofale Perm-Trias-massa-extinctie (EPME). Deze gebeurtenis, ook wel bekend als ‘The Great Dying’, roeide wereldwijd ruim 90% van alle mariene soorten uit.

De omvangrijke collectie werd geborgen uit een geconcentreerde bottenlaag die zich uitstrekte over 36 vierkante meter. Het verzamelde materiaal, dat meer dan 800 kilogram aan gefossiliseerde resten omvat, bestaat uit tanden, botten en coprolieten (gefossiliseerde uitwerpselen). Het vertegenwoordigt een rijk scala aan oud marien leven, waaronder reptielen, amfibieën, beenvissen en haaien. Deze vondst staat haaks op eerdere wetenschappelijke modellen die stelden dat het herstel van de oceanische gemeenschappen na de ‘Grote Sterfte’ aanzienlijk langer zou duren, waarbij oudere schattingen spraken van een herstelperiode van bijna acht miljoen jaar.

De opmerkelijke diversiteit binnen dit fossielenbestand is cruciaal. Het omvat resten van toproofdieren zoals ichthyosaurians, kleinere ichthyopterygians, waaronder de soort Grippia longirostris, en mariene amfibieën zoals Aphaneramma. De aanwezigheid van deze gevarieerde soorten wijst op de snelle vestiging van een complex trofisch netwerk. Dit niveau van complexiteit, dat duidt op reeds gevestigde voedselketens, suggereert dat de biodiversiteit zich binnen slechts drie miljoen jaar na de extinctie verrassend snel heeft hersteld.

Het onderzoek was een gezamenlijke inspanning van wetenschappers van het Natuurhistorisch Museum van de Universiteit van Oslo en het Zweeds Natuurhistorisch Museum in Stockholm. Deze instellingen bewaren nu de verzamelde specimens. Hoewel het materiaal oorspronkelijk al in 2015 werd opgemerkt, vergde het bijna een decennium van zorgvuldige opgraving en analyse om de volledige omvang van de vondst in kaart te brengen. De precieze datering, die werd bereikt door middel van geavanceerde stratigrafische studies, plaatste de bottenlaag in het midden van het Vroege Trias, specifiek de vroege Spathian-tijd.

De studie, die gepubliceerd werd in het gerenommeerde tijdschrift Science, draagt de titel 'Earliest oceanic tetrapod ecosystem reveals rapid complexification of Triassic marine communities'. De soortenrijkdom van de Spitsbergen-assemblage positioneert deze als een van de meest soortenrijke mariene gewervelde groeperingen die bekend zijn uit die vroege Trias-periode. Dit snelle 'ecosysteemherstel' legde de fundamentele ecologische niches vast, wat de veerkracht van het leven na mondiale rampen benadrukt en een ongeëvenaarde blik biedt op het ontstaan van mariene ecosystemen aan het begin van het Dinosaurus-tijdperk.