Een recente studie, gepubliceerd in Nature Communications, onthult dat het binnenland van Oost-Antarctica een versnelde temperatuurstijging heeft doorgemaakt tussen 1993 en 2022. De jaarlijkse gemiddelde temperaturen zijn daar met 0,45 tot 0,72 graden Celsius per decennium toegenomen, wat aanzienlijk hoger is dan het wereldwijde gemiddelde. Deze gegevens zijn verzameld door drie onbemande weerstations: Dome Fuji, Relay en Mizuho, die sinds de jaren negentig operationeel zijn.
In tegenstelling tot de kustgebieden van Antarctica, die geen significante opwarmingstrends vertonen, laat het binnenland een duidelijk opwaarts patroon zien. Onderzoekers schrijven deze stijging toe aan een complexe wisselwerking van factoren, waarbij veranderingen in de zuidelijke Indische Oceaan een cruciale rol spelen. Dit opwarmingsmechanisme, dat nog niet volledig wordt begrepen en niet wordt meegenomen in huidige klimaatmodellen, omvat geïntensiveerde oceaantroggen die een "dipoolpatroon" creëren, waardoor warme luchtmassa's landinwaarts worden getrokken.
Dit fenomeen, waarbij dieper, warmer oceaanwater de ijsplaten aan de onderkant doet smelten, leidt tot de vorming van een isolerende zoetwaterlaag aan het oppervlak. Deze laag zorgt voor een sterkere afkoeling van het oceaanoppervlak in de winter, wat paradoxaal genoeg resulteert in meer zee-ijs. De bevindingen onderstrepen de noodzaak om deze nieuwe inzichten te integreren in klimaatmodellen, aangezien de snelle temperatuurstijging eerder dan verwacht gevolgen zou kunnen hebben voor kustgebieden, met mogelijke implicaties voor de wereldwijde zeespiegelstijging.
Recente studies, zoals die van het KNMI, wijzen erop dat de opwarming van dieper oceaanwater de drijvende ijsplaten en gletsjers aan de onderkant sneller doet smelten. Dit resulteert in een verlies van ongeveer 150 gigaton ijs per jaar, wat overeenkomt met 0,4 mm wereldwijde zeespiegelstijging per jaar. De complexiteit van het Antarctische klimaatsysteem, met zijn langjarige schommelingen en nog niet volledig begrepen processen, maakt nauwkeurige voorspellingen een uitdaging. De snelle temperatuurstijging in het binnenland van Oost-Antarctica suggereert dat de huidige voorspellingen voor toekomstige ijsafsmelting mogelijk te optimistisch zijn.