De verdieping van interne breuken in de Thwaites-gletsjer versnelt de mondiale zeespiegelstijging

De interne spanningen binnen de Thwaites-gletsjer, die vanwege zijn enorme potentieel voor zeespiegelstijging de onheilspellende bijnaam 'Doomsday Glacier' draagt, bereiken een kritiek niveau. Wetenschappelijke analyses suggereren met klem dat deze toenemende druk een snellere en potentieel catastrofale ineenstorting van de ijsmassa voorspelt, wat ingrijpende en verstrekkende gevolgen zal hebben voor de stabiliteit van de wereldwijde kustlijnen. Gedetailleerde satellietgegevens, gecombineerd met recent veldonderzoek, hebben onomstotelijk aangetoond dat de complexe, doolhofachtige scheuren en kloven diep in de ijsstructuur zich zowel verdiepen als verbreden. Het meest zorgwekkende is dat deze interne breuken effectief functioneren als cruciale hydrodynamische kanalen. Ze laten warmer oceaanwater toe om door te dringen tot de basis van de gletsjer, wat leidt tot basaal smelten en de fundamentele structurele integriteit van de gehele ijsplaat ernstig ondermijnt.

Dit proces van interne structurele desintegratie blijkt nu de meest dominante en bepalende factor te zijn geworden in de huidige instabiliteit van de Thwaites-gletsjer. De invloed van deze interne afbraak overtreft daarmee de externe smelting die traditioneel wordt toegeschreven aan de geleidelijke opwarming van de oceaan. De Thwaites-gletsjer is gigantisch van omvang, vergelijkbaar met de breedte van Groot-Brittannië, en speelt een onvervangbare, cruciale rol in het Antarctische systeem. Hij ondersteunt namelijk de naburige, uitgestrekte ijsmassa's van West-Antarctica. Het volledige vrijkomen van al het ijs dat in Thwaites is opgeslagen, zou het mondiale zeeniveau met maar liefst 65 centimeter kunnen verhogen. Een dergelijke catastrofale ineenstorting zou een onmiddellijke en gevaarlijke kettingreactie in gang zetten, waardoor het ijsverlies in de hele regio exponentieel zou versnellen.

Om de complexe mechanismen van deze afbraak beter te doorgronden, hebben onderzoeksteams gebruikgemaakt van gespecialiseerde en robuuste instrumenten. De onderwaterrobot Icefin werd ingezet en wist door te dringen tot een indrukwekkende diepte van 607 meter onder het ijs. De bevindingen waren onthullend: de accumulatie van zout in de diepe spleten en kloven draagt eveneens significant bij aan de versnelde degradatie van het ijs. Parallel hieraan hebben wetenschappers van de Pennsylvania State University een innovatieve analysemethode ontwikkeld. Deze methode maakte gebruik van de uitgebreide dataset van NASA ICESat-2, verzameld over de periode van 2018 tot 2024. Uit deze nauwkeurige analyse bleek dat met name het oostelijke deel van de Thwaites-ijsplaat extreem kwetsbaar is en de hoogste mate van scheurvorming vertoont.

Onderzoekers, waaronder de vooraanstaande expert Shuzhe Wang, benadrukken dat het gedrag en de dynamiek van deze interne breuken significant complexer zijn dan de eerdere, vereenvoudigde modellen konden voorspellen. De voortdurende groei en verdieping van deze interne structurele fouten dreigen de gletsjer onverbiddelijk dichter bij een kritiek en onomkeerbaar keerpunt te brengen. Deze ontdekkingen over de interne structuur van het ijs – of het nu gaat om de identificatie van een netwerk van verborgen subglaciale meren of de waargenomen asymmetrie in de scheurpatronen – vereisen een fundamentele herziening van hoe we de dynamiek van planetaire systemen en onze plaats daarin moeten interpreteren.

De bijdrage van Thwaites aan de mondiale zeespiegelstijging is nu al substantieel en meetbaar: de gletsjer is momenteel verantwoordelijk voor ongeveer 4% van de jaarlijkse stijging, waarbij jaarlijks miljarden tonnen ijs in de oceaan worden gedumpt. De ijsplaat die aan de gletsjer vastzit, fungeert als een onmisbare natuurlijke dam die de stroom van landijs vertraagt. Als deze cruciale ijsplaat zou bezwijken en verdwijnen, zou de totale bijdrage van de gletsjer aan de zeespiegelstijging potentieel met maar liefst 25% kunnen toenemen. Deelnemers aan de International Thwaites Glacier Collaboration (ITGC), een grootschalig internationaal onderzoeksprogramma dat in 2018 werd gelanceerd, stellen dat deze nieuwe inzichten in de interne structuur van het ijs essentieel zijn voor het nauwkeurig voorspellen van toekomstige mondiale klimaatscenario's en het bepalen van de urgentie van adaptatiemaatregelen.