Ondergrondse Granieten Plaat in Antarctica: Ontdekking Herschept Modellen van Gletsjergedrag

In oktober 2025 ontving de wetenschappelijke gemeenschap overtuigend bewijs van het bestaan van omvangrijke geologische structuren die verborgen liggen onder de ijskap van West-Antarctica. Onderzoekers van de Britse Antarctische Dienst (BAS) maakten de ontdekking bekend van een massieve granieten plaat. Deze formatie strekt zich uit over een lengte van ongeveer 100 kilometer en bevindt zich direct onder de grondlijn van de Pine Island-gletsjer. Deze kolossale structuur, met een geschatte dikte van 7 kilometer, biedt eindelijk een verklaring voor de oorsprong van de roze granieten zwerfkeien die eerder waren aangetroffen op de vulkanische toppen van de Hudson Mountains.

Deze geïsoleerde stenen, die sterk afsteken tegen het omringende landschap, vormden lange tijd een geologisch raadsel. Wetenschappers slaagden erin ze te koppelen aan de recent ontdekte begraven massa door hun locatie te vergelijken met gravimetrische anomalieën die vanuit de lucht waren geregistreerd. Radio-isotopenanalyse wees uit dat het graniet zelf gevormd werd tijdens het Jura-tijdperk, ongeveer 175 miljoen jaar geleden. Dit maakt het gesteente aanzienlijk ouder dan de meeste omliggende rotsformaties. Deze doorbraak werd mogelijk gemaakt door het gebruik van geavanceerde luchtvaarttechnologieën, met name uiterst nauwkeurige zwaartekrachtmetingen verzameld aan boord van vliegtuigen, waaronder de Twin Otter.

Dr. Tom Jordan, de hoofdauteur van de studie, benadrukte dat deze vondst van onschatbare waarde is voor het inzicht in de dynamiek van het Antarctische landschap. Het is van cruciaal belang om de geologie van de ondergrondse bodem te begrijpen, aangezien deze bepaalt hoe het ijs over de basis glijdt en hoe smeltwater wordt afgevoerd. Deze factoren hebben een directe invloed op de snelheid waarmee ijs verloren gaat in snel veranderende regio's, zoals de Pine Island-gletsjer, die momenteel een van de meest intensief smeltende gletsjers in heel Antarctica is.

De verkregen gegevens maken een aanzienlijke verbetering mogelijk van computermodellen die het gedrag van de ijskap voorspellen en daarmee de risico's inschatten die gepaard gaan met de stijging van de wereldwijde zeespiegel. Door te analyseren hoe het ijs in het verleden bewoog, bijvoorbeeld tijdens de laatste ijstijd van ongeveer 20 duizend jaar geleden, kunnen deze prognostische instrumenten nauwkeuriger worden afgesteld. Dergelijke verborgen geologische kenmerken, zoals dit granieten schild, dienen als referentiepunten die wijzen op de diepere mechanismen die de toestand van onze planeet beheersen.

Deze ontdekking past naadloos in het bredere beeld van veranderingen in de regio. Eerdere onderzoeken uit 2017 hadden reeds het complexe reliëf onder de Pine Island-gletsjer in kaart gebracht, wat de wrijving en stroomsnelheid beïnvloedt. Bovendien is bekend dat het dunner worden en het terugtrekken van de gletsjer al halverwege de jaren 1940 is begonnen, een proces dat wordt toegeschreven aan klimaatverschijnselen. De identificatie van de granieten plaat bevestigt zodoende dat de geologische ondergrond de randvoorwaarden schept voor de ijskap, terwijl externe factoren dit verborgen potentieel activeren.