Al meer dan twintig jaar verbazen wetenschappers zich over een onverklaarbare gloed in de wateren rond Antarctica. Recent onderzoek heeft aangetoond dat dit fenomeen wordt veroorzaakt door microscopisch kleine organismen: diatomen en coccolithophoren. Deze ontdekking, die deels voortkomt uit de analyse van satellietbeelden die ongewoon heldere gebieden lieten zien, werpt nieuw licht op de complexe ecologie van de Zuidelijke Oceaan.
Een wetenschappelijke expeditie aan boord van de R/V Roger Revelle heeft diepgaand onderzoek gedaan naar de waterkleur, reflectiviteit en de aanwezige biologische gemeenschappen tot op de 60e breedtegraad zuid. De bevindingen bevestigen dat diatomen, eencellige algen met unieke glasachtige celwanden van siliciumdioxide, een belangrijke bijdrage leveren aan de waargenomen luminescentie. Deze structuren, bekend als frustules, hebben complexe nanostructuren die licht kunnen weerkaatsen.
Daarnaast is er bewijs gevonden dat coccolithophoren, algensoorten die zich omhullen met schilden van calciumcarbonaat, ook in deze koudere zuidelijke wateren kunnen overleven. Deze organismen, die ook wel coccolithophoriden worden genoemd, zijn de meest productieve calcificerende organismen op aarde en spelen een significante rol in de koolstofcyclus. Hun schalen, coccolithen genaamd, reflecteren licht en dragen bij aan de helderheid die op satellietbeelden wordt waargenomen.
De aanwezigheid van zowel diatomen als coccolithophoren in deze regio is van groot belang, gezien de rol van het Antarctische gebied als een cruciale koolstofopslagplaats. Klimaatverandering heeft echter een merkbare impact op deze ecosystemen. Onderzoek suggereert dat veranderingen in de temperatuur en de chemische samenstelling van het oceaanwater de groei en concurrentiepositie van deze algen kunnen beïnvloeden. Zo is er een verschuiving waargenomen van grotere diatomen naar kleinere fytoplanktonsoorten, wat de voedselketen en de koolstofopslagcapaciteit van de oceaan kan beïnvloeden.
De ontdekking van deze lichtgevende organismen in de Antarctische wateren biedt niet alleen inzicht in een langdurig wetenschappelijk mysterie, maar benadrukt ook de kwetsbaarheid en dynamiek van het Antarctische ecosysteem in het licht van mondiale klimaatverandering. Het begrijpen van de interacties tussen deze microalgen, hun omgeving en het veranderende klimaat is essentieel voor het voorspellen van toekomstige veranderingen in onze oceanen.