Hoe optimisme de levensduur beïnvloedt: Wetenschappelijke bewijzen voor de kracht van een positieve blik

Wanneer we het woord optimisme horen, denken we vaak aan een zorgeloze houding of de gewoonte om 'positief te denken'. Maar de wetenschap heeft aangetoond dat het veel meer is dan slechts een karaktertrek. Vandaag de dag wordt optimisme beschouwd als een cruciale factor voor een lang en gezond leven, vergelijkbaar met de impact van regelmatige lichaamsbeweging en gezonde voeding.

Een grootschalig onderzoek van de Harvard School of Public Health (Kawachi & Kubzansky, gepubliceerd in JAMA Network Open in 2019) heeft dit bevestigd. De studie omvatte gegevens van meer dan 70.000 vrouwen en 1.500 mannen. De bevindingen verrasten zelfs de onderzoekers: mensen met het hoogste niveau van optimisme leefden 11 tot 15% langer. Bovendien was hun risico om te overlijden aan hart- en vaatziekten 38% lager dan bij hun minder optimistische tegenhangers.

Soortgelijke conclusies werden getrokken door wetenschappers van de Universiteit van Illinois (Psychological Bulletin, 2012). Zij ontdekten dat optimisten een 30 tot 35% lagere kans hadden op een beroerte of een hartaanval. Een positieve instelling fungeert dus in wezen als een beschermend schild voor het hart.

Wat maakt optimisten anders? Hun levensstijlkeuzes zijn vaak gezonder:

• voldoende fysieke activiteit ondernemen;

Wanneer iemand gelooft dat 'alles goed komt', kiest diegene automatisch voor acties die dit geloof ondersteunen, zoals goed voor het lichaam zorgen, rust nemen en steun zoeken bij anderen. Dit creëert een positieve causaliteitslus, waarbij de innerlijke overtuiging letterlijk de fysieke gesteldheid vormgeeft.

Hoewel onderzoek op het gebied van persoonsgenetica (Plomin et al., Behavior Genetics, 1992) aantoont dat ongeveer 25 tot 35% van ons optimisme wordt bepaald door aangeboren eigenschappen, is de rest, 65 tot 75%, iets wat we actief kunnen ontwikkelen.

Optimisme is dus geen aangeboren geschenk, maar een vaardigheid; een mentale training, vergelijkbaar met sporten voor het lichaam. Het wordt stap voor stap ontwikkeld totdat het een diepgewortelde innerlijke gewoonte wordt.

Een van de meest effectieve manieren om optimisme te cultiveren is de techniek genaamd Best Possible Self, geïntroduceerd door psycholoog Laura King (Journal of Positive Psychology, 2001).

De kern van deze methode is eenvoudig:

1. Stel je voor hoe je leven er over 5 jaar uitziet, levend de allerbeste versie van jezelf. Waar ben je? Wat doe je? Hoe voel je je?

Studies tonen aan dat slechts 10 minuten per dag van deze oefening het optimisme kan verhogen, angst kan verminderen en het gevoel van zingeving kan versterken.

Positief denken werkt als samengestelde rente. Kleine, dagelijkse keuzes stapelen zich op en creëren een steeds veerkrachtiger innerlijke toestand.

Na verloop van tijd reageert het lichaam hierop: ontstekingen nemen af, de bloeddruk normaliseert en de functies van het hart en de hersenen verbeteren.

Elke glimlach, elke vriendelijke daad, elke uiting van dankbaarheid is als een kleine investering in je ‘levensbank’. Dit kapitaal groeit, zolang je de rente niet opneemt door angst en twijfel.

Hoe u dit in de praktijk kunt brengen

• Begin de ochtend met de vraag: “Wat kan er vandaag goed gaan?”

Optimisme is geen naïef, blind geloof in het goede. Het is een volwassen beslissing om kansen te zien, zelfs in moeilijke tijden, en om aandacht te richten op datgene waar het leven groeit.

Wetenschappers van PNAS (2019) bevestigden dat optimisten niet alleen langer leven, maar ook een hogere levenskwaliteit ervaren. Ze voelen zich vaker tevreden, zijn beter bestand tegen stress en ervaren meer innerlijke rust.

Dit is misschien wel de ware sleutel tot een lang leven: niet simpelweg jaren toevoegen aan het leven, maar leven toevoegen aan de jaren.