De basis voor vooruitstrevend onderwijs ligt in het stimuleren van leren door spel en een diepe verbondenheid met de natuurlijke omgeving. Dit principe werd centraal gesteld door het baanbrekende werk van de Mexicaanse pedagoge Estefanía Castañeda y Núñez de Cáceres (1872-1937). Haar onvermoeibare inzet legde de fundamenten voor de moderne instellingen voor vroegschoolse educatie in Mexico, stevig geworteld in geavanceerde pedagogische kaders.
Castañeda, geboren op 8 oktober 1872 in Ciudad Victoria, Tamaulipas, wijdde haar leven aan de vernieuwing van de opvoeding van jonge kinderen. Haar visie werd gevormd door haar studies aan het Chicago Kindergarten College en Columbia University in New York, waar zij haar inzicht in de progressieve pedagogiek verdiepte. Ze liet zich inspireren door invloedrijke denkers als Pestalozzi, Froebel, Comenius en Rousseau, en ook door figuren als María Montessori. Haar kernovertuiging was dat het kind zelf het enige ware leermiddel is: "Om de aard van het kind te kennen en te weten: Er is slechts één boek, één levend boek: Het kind zelf", zo verklaarde zij.
Haar praktische implementatie van deze ideeën begon met de oprichting van de eerste kleuterschool in Mexico-Stad, Federico Fröebel nummer 1, in 1903, strikt volgens het systeem van Friedrich Fröebel. Dit volgde op haar eerdere initiatief uit 1896, toen zij met steun van gouverneur Guadalupe Mainero de Escuela Modelo para Párvulos oprichtte, later omgedoopt tot de Escuela Maternal. Bovendien zette zij haar werk voort door in 1897 en 1898 kleuterscholen te vestigen in steden als Tampico, Nuevo Laredo en Matamoros.
De erkenning van haar Froebel-geïnspireerde, op spel gebaseerde aanpak kwam in 1902, toen de Nationale Onderwijsraad onder leiding van Justo Sierra deze in Tamaulipas bekrachtigde. Dit leidde tot de opdracht om een nationaal project voor kleuterscholen te formuleren. Haar fundamentele bijdrage werd in 1921 officieel erkend toen Sierra haar de titel van Eervol Hoogleraar Basisonderwijs toekende. Haar streven naar maatschappelijke verbetering uitte zich ook in de oprichting van het seminarie voor Kleuteronderwijs en Maatschappelijk Werk in 1933, gericht op het opleiden van maatschappelijk werkers voor plattelandsbevolkingen. Zij creëerde tevens het 'Mexicaans Bouwmateriaal', een lokale aanpassing van Froebels didactische hulpmiddelen.
Castañeda vertegenwoordigde Mexico op internationale congressen om de ontwikkeling van de vroegschoolse educatie te bevorderen. Haar nalatenschap, die de weg vrijmaakte voor de professionalisering van kinderopvang en kleuteronderwijs, blijft van blijvende betekenis na haar overlijden op 22 februari 1937. Haar inspanningen tonen aan hoe een heldere visie op de ontwikkeling van de jeugd de structuur van een natie kan versterken door aandacht te schenken aan de meest fundamentele bouwstenen van de samenleving.