Ủy ban Châu Âu Cải tổ Quy tắc Hưu trí như một Phần của Chiến lược Thị trường Vốn

Vào ngày 20 tháng 11 năm 2025, Ủy ban Châu Âu đã chính thức thông qua các đề xuất lập pháp nhằm thực hiện một cuộc cải tổ sâu rộng đối với hệ thống lương hưu bổ sung. Sáng kiến này đóng vai trò là trọng tâm trong khuôn khổ Chiến lược Liên minh Thị trường Vốn và Đầu tư (SIU) rộng lớn hơn, vốn đã được khởi động vào đầu năm 2025. Mục tiêu cốt lõi của những cải cách này là giải phóng một lượng vốn đáng kể đang được quản lý bởi các quỹ hưu trí, nhằm mục đích tài trợ cho nền kinh tế châu Âu và đồng thời nâng cao lợi suất dài hạn cho khoản tiết kiệm của người dân.

Quy mô tiềm năng của các biện pháp này là rất lớn, khi tổng tài sản được các quỹ hưu trí quản lý trong Khu vực Kinh tế Châu Âu (EEA) được ước tính vào khoảng 4,9 nghìn tỷ đô la Mỹ. Gói cải cách này có phạm vi áp dụng trên toàn bộ EEA và tập trung vào việc xem xét lại Chỉ thị IORP II và Quy định PEPP. Các cơ quan chủ chốt tham gia vào quá trình này bao gồm Ủy ban Châu Âu, Cơ quan Giám sát Bảo hiểm Hưu trí và Nghề nghiệp Châu Âu (EIOPA), Nghị viện Châu Âu và Hội đồng Châu Âu.

Ủy ban đi đến kết luận rằng những bước đi này sẽ mở ra các nguồn tài trợ mới và cải thiện lợi nhuận dài hạn cho người dân, đồng thời giải quyết vấn đề đa dạng hóa các khoản đầu tư hưu trí nằm ngoài các giới hạn quy định hiện hành. Bối cảnh của các cải cách này gắn liền chặt chẽ với Chiến lược SIU, vốn được thiết kế để bổ sung cho Thị trường Đơn nhất về hàng hóa và chuyển trọng tâm từ tài trợ dựa trên ngân hàng sang tài trợ dựa trên thị trường dài hạn, tương tự như mô hình của Hoa Kỳ. Các nhà phân tích chỉ ra rằng ở Châu Âu vẫn tồn tại xu hướng tiết kiệm “trong nước” mạnh mẽ, điều này càng trầm trọng hơn do các rào cản pháp lý.

Một điểm nhấn quan trọng là việc làm rõ “nguyên tắc người hành động thận trọng” (prudent person principle) nhằm khuyến khích các khoản đầu tư dài hạn hơn và có tính rủi ro hơn vào vốn cổ phần. Những sửa đổi được đề xuất đối với Quy định PEPP, đặc biệt là việc thay thế các giới hạn chi phí cứng nhắc bằng cách tiếp cận “giá trị đồng tiền” (value-for-money), được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc người dân chấp nhận sản phẩm này nhiều hơn. Sản phẩm Hưu trí Cá nhân Toàn Châu Âu (PEPP) đã được thông qua vào năm 2019 và bắt đầu có hiệu lực từ tháng 3 năm 2022.

Tuy nhiên, theo các báo cáo, Ủy ban Châu Âu cũng có ý định bắt buộc các quốc gia thành viên phải thực hiện cải cách hưu trí, đe dọa hạn chế quyền tiếp cận nguồn tài trợ ngân sách trị giá 2 nghìn tỷ euro trong giai đoạn 2028–2034 nếu các khuyến nghị không được tuân thủ. Động thái này đang gây ra sự hoài nghi về mặt chính trị, bởi vì chính sách hưu trí về mặt hình thức không thuộc thẩm quyền trực tiếp của EC. Sự hoài nghi này được củng cố bởi dữ liệu năm 2023: 80% người hưởng lương hưu ở EU sống hoàn toàn bằng lương hưu nhà nước, và cứ năm người trên 65 tuổi thì có một người có nguy cơ nghèo đói, tương đương 18,5 triệu người. Mặc dù EC sẽ không quy định độ tuổi nghỉ hưu, nhưng họ đang nỗ lực xây dựng các hệ thống tiết kiệm tư nhân rộng lớn theo mô hình Mỹ.