Kazakhstan Tuyên Bố Gia Nhập Hiệp Định Abraham Giữa Bối Cảnh Thượng Đỉnh Khoáng Sản Đất Hiếm Của Mỹ

Vào ngày 6 tháng 11 năm 2025, Cộng hòa Kazakhstan đã chính thức công bố quyết tâm liên kết với khuôn khổ Hiệp định Abraham. Tuyên bố quan trọng này được đưa ra trong khuôn khổ một hội nghị thượng đỉnh diễn ra tại Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, nơi Tổng thống Donald Trump chủ trì đón tiếp các nhà lãnh đạo của năm quốc gia Trung Á. Quyết định này được xem là một bước ngoặt chiến lược trong đường lối đối ngoại của Astana, đồng thời phản ánh sự tái định hình các ưu tiên trọng yếu của toàn bộ khu vực.

Bên cạnh những đột phá ngoại giao, chủ đề trọng tâm của hội nghị thượng đỉnh tại Nhà Trắng là việc củng cố chiến lược tiếp cận của Mỹ đối với các tài nguyên khoáng sản đất hiếm, vốn là thế mạnh của khu vực Trung Á. Những nguồn tài nguyên này mang tính chất sống còn đối với ngành công nghiệp quốc phòng và các công nghệ tiên tiến, trở thành tâm điểm của sự cạnh tranh địa chính trị. Washington đang tìm cách làm suy yếu vị thế thống trị của Trung Quốc trong chuỗi sản xuất và chế biến các kim loại này. Đối với Kazakhstan, nơi các kim loại đất hiếm được mệnh danh là “dầu mỏ mới”, động thái này mở ra cơ hội vàng để đa dạng hóa các mối quan hệ kinh tế và giảm thiểu sự phụ thuộc vào các đối tác truyền thống như Nga và Trung Quốc.

Việc Kazakhstan gia nhập các hiệp định nhằm bình thường hóa quan hệ giữa Israel và một số quốc gia Ả Rập/Hồi giáo mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Mặc dù Astana và Jerusalem đã thiết lập quan hệ ngoại giao từ năm 1992, giới chuyên gia nhận định rằng bước đi này nhằm mục đích kích hoạt lại chính sáng kiến Hiệp định Abraham, vốn được cho là đã phần nào chững lại sau những sự kiện xảy ra vào tháng 10 năm 2023. Tổng thống Trump đã nhấn mạnh rằng Kazakhstan là quốc gia đầu tiên tham gia thể thức này trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông, báo hiệu một sự mở rộng tiếp theo trong định hướng này.

Hành động này được coi là sự tiếp nối hợp lý của chính sách đối ngoại đa chiều (multi-vector) mà Kazakhstan theo đuổi, hướng tới đối thoại cân bằng với tất cả các bên tham gia toàn cầu chủ chốt, bao gồm cả các quốc gia Trung Đông và Israel. Việc tham gia vào các hiệp định được khởi xướng trong giai đoạn 2020-2021, nơi đã có sự góp mặt của UAE, Bahrain, Morocco và Sudan, định vị Astana như một cầu nối quan trọng giữa Trung Đông và Trung Á. Điều này mở ra nhiều triển vọng hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược như quốc phòng, an ninh mạng, năng lượng và công nghệ nông nghiệp.

Sự chuyển dịch địa chính trị này diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang tích cực thúc đẩy lợi ích tại khu vực mà các nhà địa chính trị trước đây gọi là “trái tim của thế giới”. Chính quyền Trump, trong nỗ lực đưa ra giải pháp thay thế cho sáng kiến “Vành đai và Con đường” của Trung Quốc, đã ký kết các thỏa thuận thương mại trị giá tổng cộng 12,4 tỷ đô la Mỹ với năm quốc gia Trung Á chỉ trong sáu tháng đầu của nhiệm kỳ thứ hai. Các nhà quan sát lưu ý rằng việc tăng cường quan hệ với Israel có thể gây ra những phản ứng trái chiều trong thế giới Hồi giáo do tính nhạy cảm của vấn đề Palestine. Tuy nhiên, đối với các quốc gia trong khu vực, đây là cơ hội để củng cố an ninh quốc gia và tiếp cận các công nghệ tiên tiến, qua đó đạt được sự tự chủ lớn hơn trong các tiến trình toàn cầu.