Syria và Israel Gần Đạt Thỏa Thuận Hòa Bình Lịch Sử vào Cuối Năm 2025, Bao Gồm Việc Rút Quân Khỏi Cao Nguyên Golan

Tin tức về khả năng ký kết một hiệp ước hòa bình toàn diện giữa Syria và Israel vào cuối năm 2025 đang mở ra một chương mới trong bức tranh địa chính trị phức tạp của khu vực Trung Đông. Bước đột phá tiềm năng này sẽ đánh dấu một sự thay đổi cơ bản trong mối quan hệ giữa hai quốc gia đã trải qua nhiều thập kỷ đối đầu công khai. Trọng tâm của thỏa thuận được đề xuất là việc Israel rút quân theo từng giai đoạn khỏi tất cả các vùng lãnh thổ của Syria bị chiếm đóng trong các hoạt động quân sự gần đây, bao gồm cả đỉnh núi Hermon có vị trí chiến lược quan trọng.

Các cuộc tiếp xúc trực tiếp giữa hai bên hiện đang diễn ra, làm tăng thêm độ tin cậy cho những tin đồn về thỏa thuận này. Một đề xuất đáng chú ý là biến khu vực Cao nguyên Golan thành một “Vườn Hòa Bình” (Garden of Peace), gợi ý về khả năng hợp tác trong các dự án phát triển và kinh tế, chuyển trọng tâm từ đối đầu sang xây dựng. Cao nguyên Golan, một vùng lãnh thổ rộng khoảng 1800 km vuông, đã nằm dưới sự kiểm soát của Israel kể từ năm 1967. Mặc dù Israel đã sáp nhập khu vực này vào năm 1981, hành động này không được cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Liên Hợp Quốc, công nhận rộng rãi. Bối cảnh lịch sử này, nơi lãnh thổ mang ý nghĩa chiến lược then chốt, phản ánh nhu cầu sâu sắc về an ninh và ổn định của cả hai phía.

Theo các nguồn tin từ Lebanon, các cuộc đàm phán hiện tại có thể cho thấy sự thay đổi ưu tiên từ phía Syria. Chính quyền mới do Ahmed ash-Sharaa lãnh đạo, người lên nắm quyền vào tháng 12 năm 2024, đang tập trung vào việc hợp pháp hóa quốc tế và rút quân khỏi các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng kể từ tháng 1 năm 2025. Sự dịch chuyển trọng tâm này, từ yêu sách lãnh thổ sang việc tìm kiếm sự công nhận chính trị cho chính quyền mới, đang đóng vai trò là chất xúc tác thúc đẩy tiến trình. Truyền thông đưa tin rằng Syria không còn khăng khăng đòi lại toàn bộ Cao nguyên Golan. Ahmed ash-Sharaa, người đứng đầu thực tế của Syria kể từ tháng 12 năm 2024, đã tích cực làm việc để đạt được sự hợp pháp hóa quốc tế, gần đây nhất là chuyến thăm Nhà Trắng vào ngày 11 tháng 11 năm 2025.

Tuy nhiên, lập trường của Israel vẫn kiên định và không thay đổi. Ngoại trưởng Gideon Sa'ar đã nhấn mạnh vào tháng 6 năm 2025 rằng Cao nguyên Golan sẽ vẫn là một phần của Israel trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào. Theo các nhà phân tích, tuyên bố này có thể trở thành rào cản đối với thành công hoàn toàn của các cuộc đàm phán, bởi việc trả lại Golan theo truyền thống là điều kiện tiên quyết quan trọng đối với Damascus. Cộng đồng quốc tế, bao gồm Qatar, Jordan, Thổ Nhổ Kỳ, Ả Rập Xê Út, Ai Cập và Đức, trước đây đã bày tỏ quan ngại về kế hoạch mở rộng khu định cư của Israel trên Cao nguyên Golan.

Thành công của thỏa thuận dàn xếp này, được đặt mục tiêu hoàn thành vào cuối năm 2025, sẽ phụ thuộc vào khả năng của các bên trong việc nhìn nhận đối phương không phải là kẻ thù, mà là sự phản ánh khát vọng an ninh và thịnh vượng của chính họ. Đường phân giới thực tế hiện đang đi qua khu vực phi quân sự dưới sự kiểm soát của lực lượng Liên Hợp Quốc, có thể được thay thế bằng một cấu trúc mới dựa trên sự hợp tác. Điều này đòi hỏi tất cả các bên tham gia phải xem xét lại sâu sắc những định kiến nội tại về những gì được coi là bất khả xâm phạm, hướng tới một tương lai ổn định hơn cho toàn khu vực.