Vào tháng 1 năm 2025, Liên minh Châu Phi (AU) đã thông qua Tuyên bố Kampala, một khuôn khổ chiến lược quan trọng nhằm định hình lại các hệ thống nông nghiệp và lương thực trên toàn lục địa từ năm 2026 đến năm 2035. Tuyên bố này đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng, vượt ra ngoài cách tiếp cận truyền thống chỉ tập trung vào sản xuất nông nghiệp đơn thuần, để hướng tới một mô hình toàn diện hơn, bao quát toàn bộ chuỗi giá trị nông nghiệp. Đây là sự thể hiện một tầm nhìn sâu sắc về sự phát triển bền vững và bao trùm cho châu Phi.
Khuôn khổ mới này nhấn mạnh sáu lĩnh vực trọng tâm: Sản xuất, Thương mại, Đầu tư, Dinh dưỡng và An ninh Lương thực, Hòa nhập và Quản trị. Các mục tiêu đầy tham vọng đã được đặt ra, bao gồm giảm một nửa tổn thất sau thu hoạch, tăng gấp ba lần thương mại nông sản nội khối châu Phi và nâng tỷ lệ sản phẩm chế biến tại địa phương lên 35% GDP nông nghiệp vào năm 2035. Tuyên bố Kampala cũng tái khẳng định chiến lược và kế hoạch hành động 10 năm của Chương trình Phát triển Nông nghiệp Toàn diện Châu Phi (CAADP), một sáng kiến đã được ấp ủ và phát triển qua nhiều thập kỷ. Những nỗ lực trước đây, như Tuyên bố Maputo (2003-2013) và Tuyên bố Malabo (2015-2025), đã đặt nền móng cho sự phát triển này, nhưng Tuyên bố Kampala mang đến một cách tiếp cận tích hợp và toàn diện hơn.
Thách thức về an ninh lương thực và dinh dưỡng tại châu Phi là rất lớn. Hiện tại, hơn 1 tỷ người trên lục địa này không đủ khả năng chi trả cho một chế độ ăn uống lành mạnh, và gần 20% dân số Châu Phi đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng. Năng suất cây trồng thấp, chỉ đạt dưới 25% tiềm năng, gây thiệt hại 68 tỷ USD mỗi năm cho lục địa do suy thoái đất và sử dụng phân bón kém hiệu quả. Tuyên bố Kampala đặt mục tiêu giải quyết những vấn đề cấp bách này bằng cách thúc đẩy sản xuất bền vững, tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và cải thiện hệ thống phân phối. Tuyên bố Kampala đặt mục tiêu tăng năng suất cây trồng lên 45% vào năm 2035.
Việc thực hiện Tuyên bố Kampala đòi hỏi sự chung tay của tất cả các bên liên quan. Các chuyên gia nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường dịch vụ khuyến nông, cung cấp đầu vào nông nghiệp giá cả phải chăng và cam kết ngân sách cao hơn. Các tác nhân phi nhà nước được kêu gọi đẩy mạnh nghiên cứu, thu thập dữ liệu và vận động chính sách. Cam kết huy động 100 tỷ USD đầu tư công và tư vào hệ thống nông nghiệp vào năm 2035 là một bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh cho khu vực này. Tầm nhìn của Tuyên bố Kampala không chỉ dừng lại ở việc tăng sản lượng nông nghiệp mà còn hướng tới việc xây dựng một hệ thống lương thực kiên cường, bao trùm và bền vững, mở ra một kỷ nguyên mới cho sự phát triển nông nghiệp ở châu Phi. Chiến lược này cũng tập trung vào việc nâng cao năng lực cho các hộ nông dân nhỏ, những người cung cấp tới 80% lương thực ở châu Phi cận Sahara.