Các nhà khoa học từ Đại học Công nghệ Nanyang (NTU Singapore) vừa công bố một nghiên cứu chi tiết, đưa ra dự báo cụ thể về chất lượng không khí tại các quốc gia Đông Á, đặc biệt tập trung vào ôzôn tầng mặt đất (O3). Ôzôn tầng mặt đất, khác với ôzôn bảo vệ ở tầng bình lưu, là một chất gây ô nhiễm thứ cấp nguy hiểm. Chất này hình thành thông qua một phản ứng quang hóa phức tạp giữa các ôxít nitơ (NOx) và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) dưới tác động mạnh mẽ của ánh sáng mặt trời. Các chuyên gia tại NTU nhấn mạnh rằng, mức độ nghiêm ngặt và hiệu quả của các biện pháp bảo vệ môi trường được áp dụng hiện nay sẽ trực tiếp định hình mức độ ô nhiễm O3 trong tương lai của toàn khu vực.
Phát hiện cốt lõi của nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu khu vực duy trì tốc độ cắt giảm phát thải NOx và VOCs như hiện tại, mức độ ôzôn dự kiến sẽ giảm đáng kể vào năm 2050. Dự báo cho thấy mức giảm hàng năm là 36.000 tấn so với các chỉ số trước năm 2000, vốn được coi là mức chuẩn lịch sử. Sự thay đổi tích cực này là kết quả trực tiếp của việc áp dụng nhất quán các biện pháp quản lý ở cấp độ chính sách và công nghiệp nhằm làm sạch bầu khí quyển.
Tuy nhiên, mô hình của NTU cũng cho thấy một sự tương phản rõ rệt nếu các nỗ lực kiềm chế khí thải bị suy yếu hoặc bị lơ là. Trong kịch bản tiêu cực này, hiệu ứng ngược lại sẽ xảy ra: ô nhiễm ôzôn được dự đoán sẽ tăng thêm 22.000 tấn mỗi năm vào năm 2050. Các nhà khoa học tham gia vào công trình này, bao gồm Phó Giáo sư Steve Yim và Giáo sư Joseph Sun, đã sử dụng các mô hình khí quyển phức tạp để thực hiện phân tích. Họ nhấn mạnh sự cần thiết phải điều chỉnh tinh vi việc quản lý các tiền chất của ôzôn, thay vì cố gắng loại bỏ trực tiếp chất gây ô nhiễm này khỏi không khí.
Phân tích các xu hướng môi trường tại châu Á cho thấy vấn đề ô nhiễm không khí, đặc biệt là ô nhiễm hạt mịn và ôzôn, ở Đông Á và Đông Nam Á đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của hơn 90% dân số khu vực, vượt xa các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng không khí của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Tình hình này đặc biệt đáng báo động: trong năm 2021, khu vực bao gồm Đông Nam Á, Đông Á và Châu Đại Dương đã ghi nhận vị trí thứ hai toàn cầu về tỷ lệ tử vong sớm có liên quan đến bụi mịn PM2.5. Điều này tạo ra một lợi ích kép: các biện pháp kiểm soát NOx và VOCs—vốn là tiền chất chính của ôzôn—cũng đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tỷ lệ tử vong do các chất gây ô nhiễm khác. Hơn nữa, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng điều kiện khí hậu nhiệt đới đặc thù của Đông Nam Á đòi hỏi các biện pháp quản lý chuyên biệt và tập trung hơn, bao gồm việc thắt chặt các quy định đối với hoạt động vận tải biển quốc tế và kiểm soát chặt chẽ hơn khí thải công nghiệp.
Việc áp dụng các hành động quyết liệt hơn, vượt ra ngoài khuôn khổ thực tiễn hiện tại, có khả năng ngăn chặn tới 36.000 ca tử vong sớm hàng năm tính đến năm 2050. Nghiên cứu này của NTU Singapore khẳng định rằng tương lai của không khí sạch trong khu vực là hệ quả trực tiếp của những lựa chọn có ý thức và sự kiên định trong việc thực hiện các lộ trình phát triển bền vững đã đề ra.