Phim tài liệu của Petra Costa, “Khải Huyền Nhiệt Đới”, giành bốn đề cử Oscar 2026

Tác phẩm tài liệu gây tiếng vang lớn của nữ đạo diễn Petra Costa, mang tên “Khải Huyền Nhiệt Đới” (Apocalypse in the Tropics), đã chính thức được xướng tên với bốn đề cử danh giá tại Giải thưởng Oscar năm 2026. Sự công nhận này khẳng định tầm ảnh hưởng sâu rộng của bộ phim trong giới điện ảnh toàn cầu. Cụ thể, bộ phim tranh giải ở các hạng mục quan trọng nhất: Phim tài liệu điện ảnh xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Thiết kế sản xuất xuất sắc nhất và Kịch bản xuất sắc nhất.

Không chỉ dừng lại ở Oscar, “Khải Huyền Nhiệt Đới” còn đang dẫn đầu về số lượng đề cử tại IDA Awards, nơi nó nhận được bốn sự công nhận, bao gồm cả đề cử cho Phim tài liệu điện ảnh hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất. Bộ phim, hiện đang có mặt trên nền tảng Netflix, là một cuộc mổ xẻ sâu sắc về sự trỗi dậy nhanh chóng của chủ nghĩa Phúc âm và tác động của nó lên bối cảnh chính trị Brazil.

Tác phẩm này tiếp nối chuỗi các nghiên cứu nghiêm túc của Costa về các vấn đề chính trị - xã hội nóng bỏng, một hành trình đã bắt đầu từ năm 2019. Nữ đạo diễn, người từng nhận đề cử Oscar năm 2020 với bộ phim “Dân Chủ Rạn Nứt” (The Edge of Democracy), đã phân tích tỉ mỉ quá trình chủ nghĩa dân tộc Kitô giáo định hình lại nền chính trị Brazil như thế nào. Trọng tâm nghiên cứu là sự chuyển mình của phong trào Phúc âm, từ chỉ chiếm khoảng năm phần trăm dân số cách đây bốn thập kỷ lên đến xấp xỉ 30 phần trăm dân số hiện tại, biến nó thành một thế lực chính trị không thể xem nhẹ.

“Khải Huyền Nhiệt Đới” mang đến những cuộc phỏng vấn trực tiếp với các nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn. Trong số đó có nhà truyền giáo nổi tiếng Silas Malafaia và Tổng thống đương nhiệm Luiz Inácio Lula da Silva, cùng với cựu nguyên thủ quốc gia Jair Bolsonaro. Ông Malafaia, người sáng lập nhánh riêng của mình thuộc giáo phái “Assembleia de Deus” vào năm 1993, tận dụng triệt để các nền tảng truyền thông. Đáng chú ý, tính đến năm 2024, ông sở hữu 4,1 triệu người theo dõi trên Instagram để truyền bá các tư tưởng bảo thủ. Costa đã ghi lại vai trò then chốt của Malafaia trong việc đưa Bolsonaro lên nắm quyền, khi ông này tin rằng Bolsonaro là người được Chúa lựa chọn để lãnh đạo đất nước.

Bộ phim đã có buổi ra mắt toàn cầu tại Liên hoan phim Venice năm 2024. Tác phẩm đưa khán giả quay ngược dòng lịch sử, xem xét giả thuyết về việc các nhà truyền giáo Phúc âm người Mỹ có thể đã được cử đến Brazil trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh nhằm đối phó với ảnh hưởng của Thần học Giải phóng. Bà Costa nhận định rằng trong quá trình thực hiện, bà đã phát hiện ra một “sự chiếm đoạt quyền lực chính trị phi thường bởi các nhà lãnh đạo tôn giáo”. Điều này phản ánh khát vọng thiết lập một nhà nước Kitô giáo và bảo vệ chủ nghĩa bảo thủ văn hóa, vốn được nuôi dưỡng bởi cách giải thích theo nghĩa đen của Sách Khải Huyền.

Phim cũng làm nổi bật sự đối lập trong quan điểm của các chính trị gia. Ông Lula da Silva, xuất thân là người Công giáo, đã đồng ý ủng hộ các đạo luật chống phá thai, coi an ninh lương thực là ưu tiên hàng đầu. Ngược lại, ông Malafaia công khai thể hiện ảnh hưởng chính trị của mình. Điều đáng lưu ý là, dù từng ủng hộ ông Lula vào năm 2002, Malafaia sau đó đã cắt đứt quan hệ với ông và Đảng Công nhân để chuyển sang hậu thuẫn các lực lượng bảo thủ. Thành công quốc tế của bộ phim nhấn mạnh tính thời sự của chủ đề về sự mong manh của các thể chế dân chủ, một motif trung tâm đã được Costa khai thác trong tác phẩm được đề cử Oscar năm 2020 của mình.