Nhiệm vụ PUNCH của NASA: Lần đầu tiên theo dõi gió Mặt Trời từ vành nhật hoa đến Trái Đất

Chỉnh sửa bởi: Uliana S.

Tháng 5 năm 2025 đánh dấu một cột mốc lịch sử đối với lĩnh vực thời tiết không gian, khi tàu vũ trụ PUNCH của NASA lần đầu tiên ghi lại và theo dõi thành công toàn bộ hành trình của luồng gió Mặt Trời. Gió Mặt Trời là những “dòng chảy hỗn loạn của các khối và tia” được phun trào mạnh mẽ từ khí quyển Mặt Trời, và nhiệm vụ này đã theo dõi chúng xuyên suốt cho đến khi chúng tiếp cận hành tinh của chúng ta. Sự kiện mang tính bước ngoặt này có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong việc thấu hiểu động lực học của hệ Mặt Trời bên trong, bởi vì luồng năng lượng khổng lồ này có khả năng gây ảnh hưởng sâu rộng.

Chòm sao gồm bốn vệ tinh, mỗi chiếc chỉ lớn bằng một chiếc vali, đã được phóng lên quỹ đạo vào ngày 11 tháng 3 năm 2025. Vụ phóng diễn ra tại Căn cứ Lực lượng Không gian Vandenberg ở California, sử dụng tên lửa SpaceX Falcon 9. Các thiết bị này đã đi vào quỹ đạo Trái Đất tầm thấp, nơi chúng hoạt động đồng bộ như một “công cụ ảo” duy nhất. Các hạt gió Mặt Trời đã vượt qua quãng đường 149,15 triệu kilômét để đến Trái Đất, di chuyển với tốc độ vượt quá một triệu dặm mỗi giờ, chỉ trong vòng một ngày. Cường độ của luồng gió này đã được xác nhận thông qua hiện tượng cực quang mạnh mẽ được quan sát thấy tại Colorado vào ngày hôm sau, cho thấy tác động trực tiếp của nó.

Tiến sĩ Craig DeForest, nhà nghiên cứu chính của PUNCH từ Viện Nghiên cứu Tây Nam (SwRI), đã công bố những dữ liệu đột phá này vào ngày 15 tháng 10 năm 2025, trong một buổi diễn thuyết công khai tại Thiruvananthapuram, Ấn Độ. Ông giải thích rằng nhiệm vụ PUNCH (Polarimeter to Unify the Corona and Heliosphere) được thiết kế nhằm cung cấp cái nhìn chưa từng có về cách thức khí quyển bên ngoài của Mặt Trời, hay còn gọi là vành nhật hoa (corona), biến đổi thành gió Mặt Trời. Khả năng giám sát hiện tượng này từ nguồn gốc đến tác động lên Trái Đất mở ra những chân trời mới cho việc dự báo thời tiết không gian, vốn là nguyên nhân gây ra nhiều sự cố lịch sử, bao gồm cả sự gián đoạn mạng lưới điện năng.

Nhiệm vụ PUNCH, dự kiến hoạt động tối thiểu trong hai năm, sử dụng kỹ thuật phân cực ánh sáng để xây dựng bản đồ ba chiều về quá trình này—một phương pháp tiếp cận đầy tính đổi mới trong khoa học vũ trụ. Ví dụ, trong các thử nghiệm ban đầu vào ngày 18 tháng 4 năm 2025, công cụ WFI-2 đã tạo ra các hình ảnh trực quan, sử dụng sự phân cực để lập bản đồ chuyển động của các hạt. Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng PUNCH, khi phối hợp cùng các nhiệm vụ khác như IMAP, sẽ cung cấp dữ liệu bao phủ một tỷ bậc độ lớn quy mô—từ vành nhật hoa cho đến ranh giới của nhật quyển. Điều này cho phép nhân loại chuyển từ việc quan sát thụ động sang việc chủ động chuẩn bị và ứng phó với các tác động từ không gian.

Nguồn

  • OnManorama

  • NASA’s PUNCH Mission to Revolutionize Our View of Solar Wind

  • NASA’s PUNCH Begins Mission to Study Solar Wind

  • NASA's PUNCH Mission to Revolutionize Our View of Solar Wind

Bạn có phát hiện lỗi hoặc sai sót không?

Chúng tôi sẽ xem xét ý kiến của bạn càng sớm càng tốt.