Kỳ Lạ Thứ Mười Hai Của Sao Chổi Liên Sao 3I/ATLAS Thách Thức Giới Khoa Học

Sao chổi liên sao 3I/ATLAS, vật thể liên sao thứ ba được ghi nhận trong lịch sử quan sát thiên văn, tiếp tục đặt ra những bí ẩn sâu sắc thách thức sự hiểu biết hiện tại của các nhà khoa học. Được phát hiện bởi Đài quan sát ATLAS tại Chile vào ngày 1 tháng 7 năm 2025, vị khách đến từ vùng không gian sâu thẳm này đã thể hiện những đặc tính bất thường ngay từ khi xuất hiện. Quỹ đạo hyperbol của nó đã cung cấp bằng chứng không thể chối cãi về nguồn gốc ngoài hệ Mặt Trời. Hơn nữa, với tuổi đời ước tính lên tới 7,5 tỷ năm, 3I/ATLAS được coi là vật thể đồng niên với thời kỳ sơ khai của Vũ trụ. Tuy nhiên, điều thực sự gây chú ý và tạo nên sự chấn động lớn trong cộng đồng khoa học không phải là nguồn gốc cổ xưa của nó, mà là chuỗi những hành vi và đặc điểm vật lý khó hiểu mà nó đã bộc lộ.

Đỉnh điểm của chuỗi sự kiện bí ẩn này là kỳ lạ thứ mười hai, được các nhà thiên văn học ghi nhận chi tiết vào ngày 8 và 9 tháng 11 năm 2025. Trong những ngày này, họ đã quan sát thấy các luồng khí và bụi tập trung cao độ, kéo dài một cách ấn tượng từ hạt nhân sao chổi ra xa hơn một triệu kilômét. Điểm độc đáo và khó giải thích nhất của hiện tượng này nằm ở chỗ các luồng vật chất (jet) này vẫn duy trì một hình dạng thẳng tắp gần như hoàn hảo. Điều này hoàn toàn mâu thuẫn với chu kỳ quay quanh trục của sao chổi là 16,16 giờ. Theo các định luật vật lý thông thường, sự quay tự nhiên của hạt nhân sao chổi lẽ ra phải làm cho các luồng vật chất phun ra bị xoắn lại thành hình xoắn ốc rõ rệt, nhưng thực tế quan sát được lại bác bỏ hoàn toàn giả định đó.

Phân tích về sự ổn định đáng kinh ngạc của các luồng phản lực này, nhà vật lý thiên văn nổi tiếng Avi Loeb từ Đại học Harvard đã đưa ra nhận định mang tính suy đoán cao. Ông cho biết: "Việc các luồng này giữ được hình dạng sắc nét, trong khi di chuyển với tốc độ khoảng 400 mét mỗi giây, khiến chúng ta phải nghĩ đến sự tồn tại của các cơ chế ổn định nào đó. Mặc dù điều này chưa đủ để chứng minh, nhưng nó cũng không thể loại trừ khả năng chúng có nguồn gốc công nghệ." Trong khi đó, nhà thiên văn học người Nga Alexander Kiselev lại đề xuất một lời giải thích mang tính tự nhiên hơn. Ông liên kết hiện tượng này với cấu trúc phức tạp của "đuôi phản vật chất" (anti-tail) gồm khí và bụi, một cấu trúc khác thường hướng thẳng về phía Mặt Trời – đây cũng là một trong những đặc điểm kỳ lạ khác của 3I/ATLAS mà giới khoa học đang nghiên cứu.

Trước khi xảy ra kỳ lạ thứ mười hai, sao chổi này đã thể hiện một loạt các dấu hiệu bất thường khác. Cụ thể, vào ngày 24 tháng 10 năm 2025, kính viễn vọng vô tuyến MeerKAT đã ghi nhận các vạch hấp thụ gốc hydroxyl, đây là một dấu hiệu hóa học cổ điển và quen thuộc của sao chổi. Tuy nhiên, các quan sát tiếp theo đã nhanh chóng phơi bày một danh mục đầy rẫy các sai lệch so với chuẩn mực: tỷ lệ niken trên xyanua cao một cách bất thường, hàm lượng nước cực kỳ thấp (chỉ chiếm 4%) trong thành phần vật chất, và một sự tăng tốc phi hấp dẫn không thể được giải thích bằng lực hút của các hành tinh. Đáng chú ý hơn, dù đã đi qua điểm cận nhật vào ngày 29 tháng 10 năm 2025, ở khoảng cách tương đối gần là 210 triệu km so với Mặt Trời, vật thể này vẫn không hề bị phá vỡ hay tan rã, điều thường xảy ra với các hạt nhân sao chổi băng giá khi chịu nhiệt độ cao.

Hy vọng lớn nhất để làm sáng tỏ bản chất thực sự của vật thể độc đáo này được đặt vào những quan sát đã được lên lịch vào ngày 19 tháng 12 năm 2025. Các nhà khoa học sẽ sử dụng sức mạnh tổng hợp của hai kính viễn vọng không gian hàng đầu thế giới là Hubble và James Webb để thu thập dữ liệu chi tiết hơn. Hiện tại, 3I/ATLAS đang tiếp tục hành trình của mình xuyên qua Hệ Mặt Trời, đã an toàn di chuyển ra xa Trái Đất với khoảng cách 1,8 đơn vị thiên văn. Nó vẫn là một câu đố chưa từng có tiền lệ, đòi hỏi sự nỗ lực giải mã phi thường từ cộng đồng khoa học toàn cầu.