Vào ngày 15 tháng 9 năm 2025, Trái Đất đã hứng chịu một cơn bão địa từ mạnh mẽ, được phân loại ở cấp độ G3, hay còn gọi là "mạnh". Sự kiện này đã vượt qua các dự báo trước đó của các cơ quan khí tượng vũ trụ toàn cầu, vốn chỉ dự đoán những nhiễu động nhỏ hơn ở cấp độ G1. Cơn bão bất ngờ này đã gây ra những tác động đáng kể, bao gồm khả năng ảnh hưởng đến hệ thống năng lượng, gây trục trặc cho thiết bị vệ tinh và làm gián đoạn các hệ thống dẫn đường. Đồng thời, tại các vĩ độ cao, hiện tượng cực quang rực rỡ đã được quan sát.
Các nhà khoa học từ Viện Nghiên cứu Không gian thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga đã báo cáo rằng cường độ của cơn bão này lớn hơn nhiều so với dự kiến. Lần cuối cùng một sự kiện có cường độ tương đương hoặc mạnh hơn xảy ra là vào ngày 1-2 tháng 6 năm 2025. Các chuyên gia khuyến cáo những người nhạy cảm với thời tiết và những người có vấn đề về tim mạch nên chú ý theo dõi sức khỏe và tránh các hoạt động gắng sức trong những ngày này.
Dự báo cho ngày 16 tháng 9 cho thấy cơn bão địa từ sẽ dịu đi, với hoạt động ở mức cấp màu cam và chỉ số Kp là 4. Trong những ngày còn lại của tháng 9, tình hình dự kiến sẽ ổn định hơn, mặc dù hoạt động địa từ vẫn duy trì ở mức trên trung bình, thường là cấp 3 và đôi khi giảm xuống cấp 2. Không có cơn bão địa từ lớn nào được dự báo cho đến cuối tháng, nhưng những nhiễu động nhỏ sẽ tiếp tục giữ cho Trái Đất ở trạng thái cảnh giác.
Các nhà khoa học nhấn mạnh rằng việc dự báo chính xác hoạt động địa từ chỉ có thể thực hiện được trong khoảng 2-3 ngày trước sự kiện, và tình hình có thể thay đổi nhanh chóng trong vòng vài giờ. Do đó, việc theo dõi các cập nhật thường xuyên là rất quan trọng.
Bão địa từ, hay còn gọi là nhiễu động địa từ, là sự xáo trộn trong từ quyển của Trái Đất do hoạt động của Mặt Trời gây ra. Hiện tượng này xảy ra khi gió Mặt Trời – dòng các hạt tích điện từ Mặt Trời – va chạm với từ trường của hành tinh chúng ta. Nguyên nhân chính dẫn đến bão địa từ là các vụ phun trào nhật hoa (CME) và bùng phát năng lượng trên bề mặt Mặt Trời, giải phóng một lượng lớn plasma vào không gian. Những hạt này, di chuyển với tốc độ hàng triệu km/giờ, tương tác với từ quyển, gây ra sự nén và dao động, dẫn đến bão địa từ.
Quá trình này bắt nguồn từ phản ứng hợp hạch hạt nhân trong lõi Mặt Trời, giải phóng năng lượng khổng lồ. Trong các giai đoạn hoạt động mạnh của Mặt Trời, thường diễn ra theo chu kỳ 11 năm, các hiện tượng như bùng phát và lỗ vành nhật hoa trở nên thường xuyên hơn, làm tăng cường gió Mặt Trời. Khi gió Mặt Trời đến Trái Đất sau 1-3 ngày, nó gây ra bão địa từ. Cường độ của các cơn bão này được đo bằng chỉ số Kp, từ 0 đến 9, và được phân loại từ G1 (yếu) đến G5 (cực đoan). Việc hiểu rõ nguyên nhân của bão địa từ giúp các nhà khoa học nâng cao khả năng dự báo và bảo vệ các công nghệ quan trọng.
Theo các nghiên cứu, vào những tháng như tháng 3 và tháng 9, hoạt động địa từ có xu hướng mạnh hơn do sự nghiêng của Trái Đất, tạo điều kiện cho gió Mặt Trời tương tác hiệu quả hơn với từ trường hành tinh, dẫn đến mùa cực quang rực rỡ hơn. Hoạt động của Mặt Trời đang đạt đỉnh điểm trong chu kỳ 11 năm của nó, dự kiến kéo dài đến năm 2025, điều này có nghĩa là các cơn bão địa từ mạnh hơn và thường xuyên hơn có thể xảy ra trong giai đoạn này.