Vào ngày 26 tháng 8 năm 2025, Đài Quan Sát Neutrino Dưới Lòng Đất Jiangmen (JUNO) tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đã chính thức bắt đầu hoạt động, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực nghiên cứu các hạt hạ nguyên tử.
Sau hơn một thập kỷ chuẩn bị và xây dựng, JUNO hiện là cơ sở khoa học lớn nhất và chính xác nhất trên thế giới dành riêng cho việc nghiên cứu neutrino. Neutrino là những hạt hạ nguyên tử có khối lượng cực nhỏ và không mang điện tích, có khả năng đi xuyên qua vật chất mà không bị phát hiện. Thiết bị dò tìm JUNO là một quả cầu acrylic có đường kính 35,4 mét, được đặt sâu dưới lòng đất 700 mét trong một bể nước sâu 44 mét. Cấu trúc này chứa 20.000 tấn chất lỏng nhấp nháy và hơn 45.000 ống nhân quang điện để phát hiện các tương tác của neutrino.
Với chi phí ước tính 376 triệu USD, JUNO được thiết kế để hoạt động ít nhất 30 năm. Mục tiêu chính của JUNO là xác định thứ tự khối lượng của neutrino, một câu hỏi cơ bản trong vật lý hạt, nhằm làm sáng tỏ liệu trạng thái khối lượng thứ ba của neutrino có nặng hơn trạng thái thứ hai hay không. Ngoài ra, JUNO sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nghiên cứu tiên tiến về neutrino có nguồn gốc từ Mặt Trời, siêu tân tinh, khí quyển và Trái Đất, mở ra những con đường mới để khám phá vật lý chưa biết, bao gồm cả việc tìm kiếm neutrino vô trùng và sự phân rã proton.
Dự án JUNO là một sự hợp tác quốc tế quy mô lớn, quy tụ hơn 700 nhà nghiên cứu từ 74 tổ chức thuộc 17 quốc gia và khu vực. Sự hợp tác này phản ánh bản chất toàn cầu của vật lý hạt và tận dụng chuyên môn tích lũy từ các thí nghiệm chất lỏng nhấp nháy trước đây trên toàn thế giới. Khả năng hoạt động của JUNO dự kiến sẽ mang lại những khám phá đột phá trong những năm tới, góp phần đáng kể vào sự hiểu biết của chúng ta về vũ trụ và vật lý cơ bản.