Những Dị Thường Tiếp Diễn của 3I/ATLAS: Sao Chổi Liên Sao Phóng Nhiều Vòi Phản Đuôi, Gây Hoang Mang Cộng Đồng Khoa Học

Những quan sát liên tục về sao chổi liên sao 3I/ATLAS, vật thể thứ ba được xác nhận đi vào Hệ Mặt Trời của chúng ta, vẫn tiếp tục hé lộ các đặc điểm vượt xa những hiểu biết thông thường về các thiên thể vũ trụ. Hệ thống ATLAS tại Chile đã ghi nhận vật thể này vào ngày 1 tháng 7 năm 2025. Kể từ thời điểm đó, 3I/ATLAS đã trở thành đối tượng nghiên cứu chuyên sâu, thúc đẩy giới khoa học phải xem xét lại các quá trình diễn ra ở những vùng không gian xa xôi.

Các hình ảnh mới nhất, được chụp vào ngày 8 tháng 11 năm 2025, đã ghi lại một cảnh tượng đáng kinh ngạc: ít nhất 4 đến 5 vòi phun rõ rệt đang trào ra từ nhân sao chổi. Điều đặc biệt là một số vòi phun này hình thành cái gọi là “phản đuôi” (anti-tails), hướng thẳng về phía Mặt Trời, một sự khác biệt đáng kể so với hành vi chuẩn mực của sao chổi. Tàu quỹ đạo Thiên Vấn 1 (Tianwen-1) của Trung Quốc cũng đóng góp vào nghiên cứu khi đã chụp thành công hình ảnh sao chổi vào ngày 7 tháng 11 năm 2025. Các chuyên gia như M. Jager, G. Remann và E. Prosperi đang tham gia vào cuộc điều tra, cùng với các tổ chức quốc tế lớn bao gồm ATLAS, NASA và Cơ quan Vũ trụ Châu Âu, những đơn vị đang chuẩn bị các chương trình giám sát trong tương lai.

Các dị thường của 3I/ATLAS đóng vai trò là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển trong nhận thức khoa học. Vật thể này di chuyển theo một quỹ đạo nghịch hành, một hiện tượng mà xác suất xảy ra ngẫu nhiên chỉ là 0,2%, điều này đã chỉ ra nguồn gốc độc đáo của nó. Thành phần của luồng khí thoát ra đặc biệt thu hút sự chú ý: nó cho thấy hàm lượng niken cao hơn so với sắt, dẫn đến sự so sánh với các hợp kim công nghiệp. Hơn nữa, một số dữ liệu còn cho thấy mặt phẳng quỹ đạo của nó gần như trùng khớp hoàn hảo với quỹ đạo của Trái Đất, Sao Hỏa và Sao Kim, một sự trùng hợp cũng chỉ có xác suất 0,2%. Những bất thường về mặt thống kê này đã khuyến khích các nhà nghiên cứu, bao gồm Giáo sư Avi Loeb từ Đại học Harvard, xem xét các giả thuyết vượt ra ngoài hoạt động sao chổi thông thường, thậm chí đặt ra nghi vấn về nguồn gốc công nghệ.

Phân tích quang phổ đã tiết lộ rằng sao chổi này có màu xanh lam rõ rệt, khác biệt so với quang phổ Mặt Trời điển hình. Các nhà khoa học đã ghi nhận hiện tượng tăng tốc phi hấp dẫn, điều không thể giải thích bằng sự bay hơi của khối lượng nhìn thấy được, dẫn đến sự so sánh với một “động cơ đang hoạt động”. Đồng thời, mặc dù có sự bùng phát mạnh mẽ của plasma Mặt Trời—thường làm đứt đuôi của các sao chổi thông thường—3I/ATLAS lại thể hiện sự ổn định đáng kinh ngạc. Theo ước tính, vật thể này có thể là sao chổi cổ xưa nhất từng được phát hiện, với tuổi đời vượt quá 7 tỷ năm. Những câu hỏi then chốt xoay quanh cơ chế tăng tốc này và thành phần hóa học của nó, đặc biệt khi hàm lượng nước trong luồng khí cực kỳ thấp, chỉ chiếm 4% theo khối lượng.

Một điểm gây tò mò khác là sự bất thường về mặt thống kê của tỷ lệ niken so với xyanua, vốn chỉ có 1% khả năng xảy ra tự nhiên. Các nghiên cứu mới, sử dụng dữ liệu từ Kính viễn vọng Rất Lớn (VLT), gợi ý rằng niken và sắt có thể liên kết với các hợp chất cơ kim có nhiệt độ thăng hoa thấp, chẳng hạn như niken tetracarbonyl. Điều này giải thích tại sao niken xuất hiện sớm hơn sắt khi bị nung nóng, mở ra hướng đi để hiểu rằng ngay cả những sự kết hợp nguyên tố khó tin nhất cũng có thể là phản ánh tự nhiên của điều kiện hình thành trong các hệ sao khác. Vật thể này sẽ tiếp cận Trái Đất vào ngày 19 tháng 12 năm 2025 ở khoảng cách an toàn là 270 triệu km, và sau đó, vào ngày 16 tháng 3 năm 2026, nó sẽ bay qua Sao Mộc. Việc nghiên cứu 3I/ATLAS mang lại cơ hội độc nhất để chứng kiến vật chất được tổ chức như thế nào trong những điều kiện hoàn toàn khác biệt.