Mảnh thiên thạch hiếm từ mẫu vật Hằng Nga 6 thay đổi nhận thức về chu trình nước trên Mặt Trăng

Việc phân tích gần đây các vật liệu Mặt Trăng được tàu thăm dò Hằng Nga 6 (Chang'e-6) của Trung Quốc mang về Trái Đất đã mở ra một chương mới trong việc khám phá sự vận động của Hệ Mặt Trời. Các nhà khoa học đã phát hiện ra những hạt thiên thạch cực kỳ hiếm trong các mẫu vật thu thập từ mặt xa chưa được khám phá của Mặt Trăng. Phát hiện này là bằng chứng quan trọng cho thấy sự trao đổi vật chất giữa các khu vực bên ngoài và bên trong hệ sao của chúng ta diễn ra mạnh mẽ hơn nhiều so với suy đoán trước đây. Công trình nghiên cứu này, được công bố chi tiết trên tạp chí uy tín Proceedings of the National Academy of Sciences, đã mang lại cái nhìn mới mẻ về nguồn gốc của nước trên Mặt Trăng.

Nhóm nghiên cứu từ Viện Hóa học Địa chất Quảng Châu (GIG), thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, đã xác định các hạt vật chất trong đất Mặt Trăng (regolith) là chondrite loại CI. Những thiên thể chứa carbon này thường hình thành ở những khu vực rất xa, ngoài quỹ đạo của Sao Hỏa. Trên Trái Đất, chúng chỉ chiếm chưa đến một phần trăm tổng số thiên thạch đã biết, điều này làm cho việc phát hiện chúng trên Mặt Trăng trở thành một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt. Chondrite CI nổi tiếng vì hàm lượng nước và các hợp chất hữu cơ cao, tương tự như các tiểu hành tinh Ryugu và Bennu đã được nghiên cứu trong các nhiệm vụ khác. Nhiệm vụ Hằng Nga 6 đã hoàn thành xuất sắc việc mang về Trái Đất 1935,3 gram đất Mặt Trăng vào năm 2024. Các mẫu vật này được thu thập tại lưu vực Nam Cực-Aitken (SPA), cấu trúc cổ xưa và sâu nhất trên Mặt Trăng.

Do Mặt Trăng không có kiến tạo mảng hoạt động hay bầu khí quyển dày đặc, nó đóng vai trò như một "kho lưu trữ tự nhiên", bảo tồn nguyên vẹn dấu vết của các vụ bắn phá vũ trụ xảy ra từ hàng tỷ năm trước. Việc xác định các hạt vật chất ngoài Trái Đất này được thực hiện nhờ áp dụng các phương pháp phân tích tiên tiến, bao gồm nghiên cứu thành phần đồng vị và các khoáng chất như olivine và troilite. Kết luận mà các chuyên gia GIG đưa ra là: Hệ thống Trái Đất-Mặt Trăng có lẽ đã phải hứng chịu nhiều vụ va chạm với các chondrite carbon giàu nước này hơn những gì chúng ta từng nghĩ. Đây là bằng chứng trực tiếp về sự di chuyển của các chất dễ bay hơi từ Hệ Mặt Trời bên ngoài vào khu vực bên trong, một yếu tố then chốt để giải mã bí ẩn về sự hình thành tài nguyên nước trên Mặt Trăng.

Bên cạnh khám phá quan trọng này, việc phân tích các mẫu vật Hằng Nga 6 còn cung cấp dữ liệu về tính bất đối xứng địa chất của Mặt Trăng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng lớp phủ ở mặt xa của vệ tinh chứa lượng nước ít hơn đáng kể so với mặt gần (mặt nhìn thấy được), qua đó xác nhận sự khác biệt sâu sắc trong cấu trúc bên trong của chúng. Những thông tin mới này không chỉ đơn thuần là bổ sung cho các mô hình khoa học hiện có; chúng còn mời gọi chúng ta nhìn nhận lịch sử sơ khai của hệ thống Mặt Trời như một quá trình thống nhất, có sự liên kết chặt chẽ, nơi mọi yếu tố đều đóng góp vào việc hình thành nên thế giới mà chúng ta quan sát được ngày nay.