Băng Thwaites: Khi Khối Băng Khổng Lồ “Lên Tiếng” Về Sự Suy Thoái Hệ Thống

Trên bản đồ thế giới, nó chỉ là một chấm nhỏ bé nằm ở rìa Nam Cực. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là một sự chuyển dịch mang tầm vóc thời đại. Sông băng Thwaites, vốn đã từ lâu trở thành biểu tượng cho tương lai của các đại dương, đang bắt đầu thay đổi cấu trúc của mình một cách rõ rệt và nhanh chóng đến mức các nhà khoa học lần đầu tiên đề cập đến hiện tượng “suy thoái hệ thống”.

Nếu lắng nghe sâu hơn những con số, người ta có thể cảm nhận trong quá trình này không phải là một thảm họa, mà là sự chuyển đổi của hành tinh sang một trạng thái mới.

THỰC TẾ KHOA HỌC

2002–2010: Khởi đầu của sự hình thành vết nứt

Các quan sát vệ tinh đã ghi nhận những vết nứt dọc đầu tiên. Hướng của chúng trùng khớp với hướng di chuyển của sông băng, giống như những đường căng thẳng tự nhiên trong một cơ thể đang bắt đầu mệt mỏi.

2011–2018: Sự xuất hiện của các vết đứt ngang

Các vết nứt bắt đầu cắt ngang dòng chảy. Đây là một dấu hiệu đáng báo động: khi cấu trúc bị phá vỡ không còn theo “đường di chuyển” mà lại “cắt ngang sự sống”, điều đó có nghĩa là không còn bất kỳ cơ chế nội tại nào hoạt động ổn định nữa.

2019–2023: Mất đi điểm neo giữ phía Bắc

Điểm từng giữ vững thềm băng trong nhiều thập kỷ nay đã trở thành một vùng yếu kém. Điều này tương tự như việc nền móng không còn đóng vai trò là điểm tựa vững chắc.

2024–2025: Chu kỳ tự gia tốc của sự hủy hoại

Nghiên cứu của CEOS (công bố ngày 6 tháng 11 năm 2025) đã chỉ ra rằng quá trình này đã bước vào giai đoạn phản hồi dương.

• Vết nứt →

Quá trình này diễn ra một cách độc lập, không phụ thuộc vào sự tan chảy từ bên dưới.

Tốc độ di chuyển của phần trung tâm thềm băng đã tăng 70% kể từ năm 2016—tương đương gần 3 mét mỗi ngày. Trong năm năm gần đây, sự phân mảnh hàng loạt đã bắt đầu, kèm theo việc giải phóng ồ ạt các tảng băng trôi lớn. Đây không phải là dự báo—mà là điều đang xảy ra.

Nếu loại bỏ các thuật ngữ khoa học, bức tranh hiện ra như sau:

• Hệ thống đã duy trì ổn định trong nhiều thập kỷ;

Điều này không chỉ nói về Nam Cực. Nó nói về tình trạng của thế giới. Thwaites là một tấm gương địa vật lý phản chiếu một hành tinh đã quá mệt mỏi trong việc duy trì các hình thái cũ. Khi một quá trình như vậy xảy ra, tên gọi trung thực nhất cho nó chính là Khoảnh khắc thay đổi nhịp điệu. Đó không phải là dấu chấm hết, mà là một sự chuyển tiếp—đôi khi đột ngột, đôi khi đau đớn, nhưng là điều không thể tránh khỏi.

Băng không chỉ là nước đóng băng. Nó là người lưu giữ sự bền vững cổ xưa nhất. Cấu trúc của nó quyết định sự cân bằng của hành tinh, giống như sự ổn định nội tại quyết định một con người. Và khi băng nứt vỡ:

• Đó không phải là sự trừng phạt,

Điều tương tự cũng đang xảy ra trong các nền văn hóa, các nền kinh tế, xã hội và ngay cả trong mỗi cá nhân. Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên mà những “điểm neo giữ” cũ không còn hiệu lực. Mọi thứ từng được níu giữ quá lâu đều đang tìm kiếm một vị trí mới. Sông băng chỉ đang thể hiện điều này một cách trung thực, không kịch tính hóa, đơn thuần tuân theo bản chất của nó.

SỰ CHUYỂN ĐỔI—QUÁ TRÌNH NÀY NÓI GÌ VỚI CHÚNG TA VỚI TƯ CÁCH LÀ CON NGƯỜI?

Vết nứt trên tảng băng không phải là “nỗi sợ hãi về tương lai”. Nó chính là:

• Tín hiệu về sự thay đổi nhịp điệu;

Sự kiện này đã bổ sung thêm điều gì vào “âm hưởng” của hành tinh?

Hành tinh không gào thét—nó chỉ ra.

Khi Thwaites tăng tốc, đó không phải là biểu tượng cho sự kết thúc. Đó là biểu tượng cho một chuyển động đã chín muồi từ lâu. Thế giới thay đổi không phải chống lại chúng ta—mà là cùng với chúng ta. Và nếu nhìn nhận những thay đổi này mà không sợ hãi, người ta có thể thấy trong đó không phải sự hủy diệt, mà là sự mở ra của một hình thái tương lai mới, chân thực hơn.