Một khám phá khảo cổ học quan trọng đã được thực hiện tại làng Megha, Jaisalmer, Rajasthan vào tháng 8 năm 2025, khi một nhóm do Giáo sư V.S. Parihar, Trưởng khoa Khoa học Hệ thống Trái đất tại Đại học Jai Narain Vyas, Jodhpur, dẫn đầu đã khai quật được hóa thạch phytosaur có niên đại 201,4 triệu năm tuổi.
Đây là lần đầu tiên hóa thạch phytosaur, một loài bò sát cổ đại có ngoại hình giống cá sấu sống cùng thời khủng long, được tìm thấy ở Ấn Độ. Hóa thạch, có chiều dài từ 1,5 đến 2 mét, cho thấy đây là một loài phytosaur có kích thước trung bình, sinh sống trong môi trường sông nước có rừng bao quanh. Việc phát hiện một quả trứng gần đó cung cấp những hiểu biết quý giá về hành vi sinh sản của sinh vật này.
Phytosaur, thường được mô tả là những loài cá sấu nguyên thủy, được biết đến là đã sống sót sau sự kiện tuyệt chủng hàng loạt Permian-Triassic. Hóa thạch có nguồn gốc từ Thành hệ Lathi thuộc Lưu vực Jaisalmer, có niên đại từ đầu kỷ Jura. Các bằng chứng địa chất cho thấy những loài bò sát này là loài ăn cá (piscivores) và đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái sông ngòi cổ đại.
Ông Narayan Das Inkhia, nhà địa chất cao cấp giám sát cuộc khai quật, nhấn mạnh tiềm năng của địa điểm này cho các khám phá sâu hơn, bao gồm cả di tích của các sinh vật kỷ Jura khác, và có khả năng tìm thấy hóa thạch của khủng long ăn cỏ bay. Phát hiện này dự kiến sẽ thúc đẩy du lịch địa chất tại khu vực Jaisalmer.
Ông Inkhia chỉ ra tiềm năng của khu vực như một điểm đến du lịch địa chất, với sự hiện diện của hóa thạch rễ cây, hóa thạch biển và các di tích khủng long cần được bảo tồn và nghiên cứu khoa học. Để bảo vệ di sản cổ sinh vật học quan trọng này, chính quyền quận đã tiến hành rào chắn khu vực khai quật, đảm bảo việc bảo tồn kho hóa thạch cho nghiên cứu trong tương lai.
Khám phá mang tính bước ngoặt này không chỉ làm phong phú thêm kiến thức khoa học mà còn củng cố vị thế của Jaisalmer như một địa điểm quan trọng cho nghiên cứu cổ sinh vật học và du lịch địa chất tại Ấn Độ. Các nhà khoa học tin rằng Jaisalmer, với các tầng đá có niên đại 180 triệu năm tuổi, từng là nơi sinh sống của khủng long trong kỷ Jura, có thể trở thành một điểm thu hút mới cho những người đam mê khoa học và lịch sử.