Amerika Birleşik Devletleri finans piyasaları, Başkan Donald Trump'ın Çin ithalatına karşı “büyük ölçekli” tarifeler uygulama niyetini duyurmasının ardından 10 Ekim 2025 tarihinde ciddi bir sarsıntı yaşadı. Bu sert retorik tırmanışı, Pekin'in nadir toprak elementleri ihracatına getirdiği son kısıtlamalara doğrudan bir yanıt olarak geldi. Bu elementler, mıknatıs üretimi ve elektrikli araçlar dahil olmak üzere yüksek teknolojili sektörler için hayati öneme sahiptir. Başkan Trump, Çin'in mıknatıs ve diğer metaller pazarında tekel oluşturarak “dünyayı rehin tuttuğunu” iddia etti ve ABD'nin bu “düşmanca düzene” karşı mali olarak karşı koymak zorunda kalacağını belirtti.
Piyasaların tepkisi anlık ve kayda değer oldu. S&P 500 endeksi, Nisan ayından bu yana görülen en büyük düşüş olan %2,7 oranında gerileme kaydetti. Sanayi endeksi Dow Jones, 878 puan, yani %1,9 kayıp yaşarken, yüksek teknoloji ağırlıklı Nasdaq Composite ise %3,6 oranında değer kaybetti. İşlem seansı sırasında S&P 500 endeksindeki neredeyse yedi hisseden yedisi günü ekside tamamladı; bu durum, yatırımcılar arasında hakim olan belirsizlik havasını açıkça yansıttı. Jeopolitik gerilimin artmasıyla birlikte, ABD ham petrol fiyatları %4,2 düşerek varil başına 58,90 dolara geriledi. Aynı zamanda, 10 yıllık Hazine tahvillerinin getirisi de bir önceki gün (9 Ekim) %4,14 civarındayken, %4,05 seviyesine indi.
Gerilimin merkezinde, ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping gibi kilit isimler yer alıyordu. Trump'ın açıklamaları, iki hafta sonra Güney Kore'deki APEC zirvesinde gerçekleşmesi planlanan Şi Cinping ile yapacağı görüşmeyi şüpheli hale getirdi; zira Trump, müzakereler için “bir neden görmediğini” ifade etti. Oysa sadece dört ay önce, Amerikan gümrük vergilerinin %30'a, Çin gümrük vergilerinin ise %10'a düşürüldüğü kırılgan bir uzlaşmaya varılmasının ardından ilişkiler daha istikrarlı görünüyordu. Ancak, 1 Kasım 2025 tarihinden itibaren ek %100 tarife uygulama tehdidi ve “kritik öneme sahip yazılımlara” yönelik ihracat kontrolü getirilmesi, durumu yeniden keskinleştirdi.
Bu olay, en üst düzeydeki açıklamaların finansal piyasalarda anında nasıl gerçek dalgalanmalara dönüştüğünü çarpıcı bir şekilde göstererek, ticaret politikası ile istikrar arasında korunması gereken hassas dengeyi vurgulamaktadır. Tarih, benzer ticaret çatışmalarının yerleşik küresel tedarik zincirlerini bozma potansiyeli taşıdığını göstermektedir. Örneğin, 2018-2019 ticaret savaşı sırasında, küresel tedarik zincirlerine sahip şirketler, ticaret politikasındaki değişikliklere yanıt olarak lojistiklerini yeniden yapılandırmak için ortalama 100 ila 250 milyon dolar harcamıştır. Çin'in işlenmiş nadir toprak elementlerinin %90'ından fazlasını kontrol ettiği bu alandaki gerilimin tırmanması, dünya çapındaki üretim sistemlerinin sürdürülebilirliğini ciddi şekilde sorgulatmaktadır. Bu durum, özellikle yüksek teknoloji ve savunma sanayileri için kritik bir risk teşkil etmektedir.