ABD ve Çin'den Tarihi Uzlaşma: Trump ve Şi Görüşmesi Sonrası Gümrük Vergileri ve Nadir Toprak Elementleri Anlaşması

Ekim 2025'te, Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da düzenlenen Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Zirvesi marjında, dünyanın en büyük iki ekonomisi olan Amerika Birleşik Devletleri ve Çin, kritik ticari konular üzerinde önemli bir mutabakata vardı. Yoğun geçen yüz yüze müzakerelerin meyvesi olan bu gelişme, iki ülkenin liderlerinin 2019'dan bu yana gerçekleştirdiği ilk doğrudan teması işaret ediyor ve küresel ekonomik istikrar için yeni ufuklar açıyor.

ABD Başkanı Donald Trump, karşılıklı tavizleri içeren bu mühim anlaşmanın imzalandığını kamuoyuna duyurdu. Anlaşma uyarınca, Amerika Birleşik Devletleri, Çin ürünlerine uygulanan ithalat vergilerini %57 seviyesinden %47'ye çekmeyi kabul etti. Konuya yakın kaynaklar, bu kararın, 1 Kasım'da yürürlüğe girebilecek olan %100'lük daha sert tarifelerin uygulanması tehdidini ortadan kaldırdığını belirtiyor. Buna karşılık, Pekin yönetimi, Amerikan çiftçileri için hayati bir kazanım olarak görülen, büyük ölçekli Amerikan soya fasulyesi ve diğer tarım ürünleri alımlarını yeniden başlatma taahhüdünde bulundu.

Anlaşmanın dikkat çekici bir bölümü de stratejik hammaddeler ve uyuşturucuyla mücadele konularına ayrıldı. Çin, kritik öneme sahip nadir toprak minerallerinin açık ve serbest ihracatını sürdürme niyetini teyit etti. Ayrıca, yasa dışı fentanil ticaretini engellemek için ortak çalışmaları hızlandırma sözü verdi. Daha da önemlisi, Pekin, nadir toprak mineralleri ve mıknatıslara yönelik ihracat kontrollerini bir yıl süreyle ertelemeyi kabul etti; bu, uzun süredir devam eden ticari gerilimde taktiksel bir duraklama olarak değerlendiriliyor.

Küresel finans piyasalarının bu uzlaşmaya tepkisi anında ve belirgin oldu. Amerikan soya vadeli işlemleri, piyasada arzın artacağı beklentisini yansıtarak düşüş gösterdi. Öte yandan, Shanghai Composite endeksi, görüşmelerin genel olarak olumlu tonuna rağmen, on yıllık zirvesinden geri çekildi. Bu durum, yatırımcıların anlaşmanın uzun vadeli sağlamlığına dair temkinli duruşunu koruduğunu gösteriyor. Genel olarak, Asya piyasaları ihtiyatlı bir iyimserlik sergiledi.

Her iki taraf da ekonomik akışları uyumlu hale getirmek amacıyla yakın işbirliği yapma yönündeki ortak arzusunu dile getirdi. Ekonomi uzmanları, elde edilen bu “ön mutabakata” rağmen, yeni ilişkilerin yapısal sürdürülebilirliği hakkında hala soruların bulunduğuna dikkat çekiyor. Buna rağmen, bu pakt, gelecekteki istikrarı sağlamak için tüm katılımcılardan üstlenilen yükümlülüklerin bilinçli bir şekilde uygulanmasını gerektiren, sonraki adımlar için sağlam bir zemin hazırlamaktadır.