Girişimci Mark Cuban, Çin ile rekabet edebilmek ve ABD'nin yapay zeka (AI) alanındaki liderliğini sürdürebilmek için ülkenin yapay zeka araştırmalarına sürekli yatırım yapması gerektiği konusunda güçlü bir çağrıda bulundu. Cuban, ABD yapımı fikri mülkiyetin (IP), ChatGPT ve Gemini gibi gelişmiş AI modellerinin lisanslanarak araştırma maliyetlerini dengeleyebileceğini ve değerlerini artırabileceğini belirtti. Ayrıca, ABD merkezli doktora öğrencileri, bilim insanları ve uzmanların ülkede kalmasının, yerli inovasyonu teşvik etmek ve Amerikan AI modellerinin küresel ölçekte öncü olmasını sağlamak için hayati önem taşıdığını vurguladı.
Bu çağrı, federal fon kesintilerinin ABD araştırma kurumlarını etkilemesinin ardından geldi. 8 Ağustos 2025'te Başkan Donald Trump tarafından imzalanan bir başkanlık kararnamesi, Ulusal Bilim Vakfı (NSF), Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) ve Federal Acil Durum Yönetim Ajansı (FEMA) gibi kurumların federal hibeleri üzerinde siyasi atamalılara kontrol yetkisi veriyor. Kararname, kurumların fonlama fırsatlarını gözden geçirmesi ve ulusal çıkarlarla uyumlu hale getirmesi için yetkililer atamasını zorunlu kılıyor. Ayrıca, mevcut ve gelecekteki hibelerin herhangi bir zamanda feshedilmesine izin veriyor ve yeni fon duyurularını yeni protokollere uyum sağlanana kadar durduruyor. Bilim camiası, bu fon kesintileri konusunda büyük endişelerini dile getirdi. Araştırmacılar, kararnamenin araştırmanın apolitik doğasını tehlikeye attığını ve tıbbi ilerlemeyi engelleyebileceğini savunuyor. Ayrıca, bu kesintilerin, bilimsel ilerlemeye aktif olarak yatırım yapan Çin ve Singapur gibi ülkelere yetenek göçüne yol açarak bir "ters beyin göçünü" tetikleyebileceği uyarısında bulunuyorlar. Örneğin, 2025'in başlarında federal hibelerde yapılan kapsamlı değişiklikler, araştırma topluluğunda aksamalara neden oldu; NIH hibelerinde kesintiler ve yeni NIH hibelerinin durdurulması gibi adımlar atıldı. Bu durum, araştırmacıların gelecekteki fonlama fırsatları konusunda belirsizlikle karşı karşıya kalmasına neden oldu. Ulusal Bilim Vakfı (NSF) ise 2025 mali yılı için yapay zeka odaklı araştırmalara 494 milyon dolar ayırmayı planlarken, bu rakamın önceki yıla göre bir artış olduğunu gösteriyor. Ancak, genel federal fonlama politikalarındaki değişiklikler, bu yatırımların uzun vadeli etkilerini belirsiz kılıyor. Cuban'ın vurguladığı gibi, ABD'nin yapay zeka alanındaki küresel rekabet gücünü koruması, sürekli ve stratejik federal desteğe bağlıdır. Bu fon kesintileri ve siyasi müdahaleler, ABD'nin teknolojik yeniliklerdeki liderliğini sürdürme yeteneği hakkında ciddi soruları gündeme getiriyor. Bilim insanları ve araştırmacılar, bu politikaların sadece mevcut projeleri değil, aynı zamanda gelecekteki keşifleri ve ulusal güvenliği de riske attığı konusunda hemfikir. Bu durum, hem teknolojik ilerlemeyi hem de ülkenin bilimsel ekosisteminin sağlığını etkileyebilecek önemli bir dönüm noktasıdır.