Avrupa Parlamentosu İstihdam ve Sosyal İşler Komitesi, iş yerlerinde kullanılan algoritmik yönetim sistemlerini düzenlemeyi amaçlayan bir taslak rapor yayınladı. Bu yeni düzenleme, yapay zeka (YZ) ve otomasyonun iş gücü üzerindeki etkilerini ele alarak çalışanların haklarını korumayı hedefliyor. Taslak rapor, algoritmik yönetimi, çalışanların izlenmesi, değerlendirilmesi veya haklarında karar alınması gibi süreçlerde kullanılan otomatik sistemler olarak geniş bir şekilde tanımlıyor. Bu kapsam, sadece çalışanları değil, aynı zamanda serbest meslek sahiplerini de içine alıyor.
Düzenlemenin temel taşlarından biri, çalışanlara algoritmik sistemlerin kullanımı hakkında zorunlu bilgi verilmesi gerekliliği. Ayrıca, bu sistemlerin devreye alınmasından veya güncellenmesinden önce işverenlerin çalışanlarla istişare etmesi de öngörülüyor. Çalışanlar, algoritmik sistemler tarafından alınan veya etkilenen kararlar için açıklama talep etme hakkına sahip olacak. Bu, şeffaflığı artırarak çalışanların süreçlere olan güvenini pekiştirmeyi amaçlıyor. Rapor ayrıca, hassas kişisel verilerin, örneğin duygusal durumlar, nöro-gözetim veya özel konuşmaların işlenmesini yasaklamayı öneriyor. Bu hükümler, Avrupa Birliği'nin Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) ve Yapay Zeka Yasası gibi mevcut mevzuatındaki boşlukları doldurmayı hedefliyor. Bu girişim, mevcut AB yasalarının iş yeri algoritmik yönetimi konusunda özel düzenlemeler içermediği gerçeğine bir yanıt niteliği taşıyor.
Taslak raporun Aralık 2025'te İstihdam Komitesi'nde oylanması ve ardından Parlamentonun genel kurulunda onaylanması bekleniyor. Kabul edilmesi halinde, Avrupa Komisyonu'ndan resmi olarak bir Direktif sunması talep edilecek. Avrupa genelinde, algoritmik yönetim sistemlerinin iş gücü üzerindeki etkileri giderek daha fazla tartışılıyor. Yapılan araştırmalar, bu sistemlerin verimliliği artırabileceği gibi, aşırı gözetim, işçi özerkliğinin azalması ve artan stres gibi riskler de taşıdığını gösteriyor. Örneğin, ESENER anket verilerine göre, AB şirketlerinin %12'si iş içeriğini veya hızını belirlemek için teknoloji kullanırken, %8'i performansı denetliyor. Bu oranlar ülkelere göre değişiklik gösteriyor. İspanya'nın platform çalışması için getirdiği algoritmik şeffaflık düzenlemesi, AB'nin platform çalışması direktifine de yansımış durumda. Bu yeni düzenleme, dijitalleşmenin iş yerlerindeki etkilerini daha dengeli bir şekilde yönetme ve çalışanların haklarını daha güçlü bir şekilde güvence altına alma yolunda önemli bir adım olarak görülüyor.