Manila'da Kitlesel Protestolar: Sel Kontrolü Yolsuzluk Skandalı Üst Düzey Yetkilileri Vuruyor

Filipinler'in başkenti Manila, 16 Kasım 2025 tarihinden itibaren üç gün sürecek kitlesel protesto gösterilerine sahne oluyor. Başta Iglesia Ni Cristo dini grubunun üyeleri olmak üzere on binlerce vatandaşın katıldığı bu eylemlerin temelinde, selden korunma projeleriyle ilgili büyük çaplı bir yolsuzluk skandalı yatıyor. Ayrılan finansmana rağmen ya kalitesiz yapılan ya da hiç hayata geçirilmeyen bu projelerdeki usulsüzlükler, halkın tepkisini çekmiş durumda.

Bu fonların kötüye kullanılması skandalı, düzenli olarak tayfunların vurduğu bir ülkede halkın güvenliğini doğrudan tehdit etmektedir. Maliye Bakanlığı'nın tahminlerine göre, bu alandaki yolsuzluklar nedeniyle ülkenin ekonomisi 2023 ile 2025 yılları arasında yaklaşık 118,5 milyar peso (yaklaşık 2 milyar ABD doları) kayıp yaşadı. 18 Kasım'a kadar sürmesi planlanan protesto etkinlikleri, tarihi Rizal Parkı'nda gerçekleşiyor. Bu durum, Roxas Bulvarı ve Bonifacio Bulvarı gibi ana arterlerin kapatılması da dahil olmak üzere başkentte önemli lojistik aksaklıklara yol açtı.

Düzeni sağlamak amacıyla 16.000'den fazla polis memuru görevlendirildi. Her ne kadar eylemler “dini” bir protesto olarak lanse edilse de, özünde kritik altyapı için ayrılan fonların amaç dışı kullanılmasına yönelik toplumsal hoşnutsuzluğun güçlü bir dışavurumudur. Maliye Bakanlığı, bazı usulsüz projeleri “hayalet projeler” olarak adlandırarak sorunun sistemik boyutuna işaret etti.

Suçlamaların boyutları siyasi kuruluşu derinden etkilemektedir. Aralarında senatörler, Kongre üyeleri ve iş insanlarının da bulunduğu 37 kişi ile 86 inşaat şirketi yöneticisi ve 9 devlet memuru hakkında, yaklaşık 9 milyar pesoluk vergi kaçakçılığı iddialarıyla cezai davalar açıldı. Skandalın ortasında görevinden ayrılan, Başkanın kuzeni ve eski Temsilciler Meclisi Başkanı Martin Romualdez'in durumu özellikle dikkat çekiyor.

Başkan Ferdinand Marcos Jr., bu davayla ilgili tutuklamaların Noel'den önce yapılacağı sözünü kamuoyuna verdi; ancak kuzeninin henüz yeterli kanıt bulunmadığı gerekçesiyle soruşturmaya dahil edilmeyeceğini de belirtti. Siyasi gerilim, üst düzey yönetimden gelen açık eleştirilerle daha da tırmanıyor. Başkan Yardımcısı Sara Duterte, Başkan Marcos'u, kendi görüşüne göre usulsüz projelere finansman sağlayan 2025 ulusal bütçesini imzalaması nedeniyle kamuoyu önünde sorumlu tutulmasını talep etti. Yönetimdeki bu ayrılık, ülkedeki derin bir güven krizinin sinyalini veriyor.

Tüm bu gelişmelerin ortasında, Filipinler Silahlı Kuvvetleri Komutanı General Romeo Brawner Jr. bir açıklama yaparak, ordunun Anayasayı ihlal etmeyeceğini ve meşru sivil ifadelere karşı harekete geçmeyeceğini garanti etti. Bu açıklama, siyasi çalkantı koşullarında anayasal düzenin korunacağını teyit ediyor. Eylül ayında bu konuda yapılan önceki gösterilerde 100'den fazla polis memurunun yaralanmasıyla sonuçlanan şiddet olayları yaşanmıştı; bu durum, mevcut mitinglerin barışçıl doğasının korunmasının önemini daha da artırıyor.