Demokratik Kongo Cumhuriyeti (DRC) hükümeti ile M23 isyancı grubu arasında 18 Ağustos 2025 tarihinde Doha'da imzalanması planlanan nihai barış anlaşması, tarafların anlaşmaya varamaması nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı. Bu gelişme, bölgedeki barış sürecinin geleceği ve devam eden çatışmalar ile sivil kayıplar göz önüne alındığında endişelere yol açtı.
M23, 17 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, Kongolu ordusunun daha önceki bir anlaşmayı ihlal ettiğini öne sürerek temsilcilerinin Doha'daki imza törenine katılmayacağını bildirdi. Grup, ertesi gün temsilci gönderme olasılığının bulunduğunu da belirtti. Anlaşmanın imzalanmaması, doğu DRC'deki şiddetin ve sivil kayıpların arttığı bir dönemde gerçekleşti. Birleşmiş Milletler (BM) insan hakları ofisi, Temmuz ayında M23 isyancıları tarafından en az 319 sivilin, aralarında çocukların da bulunduğu, öldürüldüğünü rapor etti. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, bu saldırıları kınayarak, "Tüm sivil saldırıları derhal durmalı ve sorumlular hesap vermelidir" çağrısında bulundu.
Doha'daki görüşmeler, 19 Temmuz'da imzalanan İlkeler Bildirgesi'nin ardından barış sürecini ilerletme amacı taşıyordu. Taraflar, bu bildirge ile ateşkes taahhüdünde bulunmuş ve nihai anlaşmanın 18 Ağustos'a kadar imzalanması hedeflenmişti. Ancak M23, mahkumların serbest bırakılması gibi ilk anlaşmadaki tüm maddelerin tam olarak uygulanmadığı sürece müzakerelerin devam etmeyeceğini belirtti. Kongo hükümeti ise mahkumların serbest bırakılmasının bir ön koşul değil, müzakere konusu olduğunu savundu. Bu durum, taraflar arasındaki güven eksikliğini ve barış sürecindeki zorlukları gözler önüne seriyor.
Bu başarısızlık, DRC'nin doğusundaki istikrarsızlığın ve insani krizin derinleşmesiyle birlikte bölgenin geleceği hakkında ciddi soruları gündeme getiriyor. M23'ün Aralık 2023'te Kongo Nehri İttifakı (AFC) ile birleşmesi ve Ocak 2025'te başlayan çatışmaların şiddetlenmesi, barış çabalarının ne kadar kırılgan olduğunu gösteriyor. Katar'ın arabuluculuk çabalarına rağmen, anlaşmanın imzalanamaması, uluslararası arabuluculuğun tek başına yeterli olmayabileceği ve bölgesel aktörlerin daha aktif rol alması gerektiği yönündeki görüşleri de güçlendiriyor. Belçika Dışişleri Bakanı Maxime Prévot'un da vurguladığı gibi, Avrupa'daki barış süreçlerinde olduğu gibi, Afrika'daki barışın sağlanmasında da Afrikalı aktörlerin masada olması büyük önem taşıyor. Bu durum, DRC'deki çatışmaların çözümü için daha kapsamlı ve kapsayıcı yaklaşımların gerekliliğini ortaya koyuyor.