Japonya'daki Tohoku Üniversitesi'nde görevli araştırmacılar, alçak Dünya yörüngesindeki (LEO) artan uzay enkazı sorununa çözüm getirmek amacıyla çığır açan bir plazma itici sistemi geliştirdi. Eylül 2025'te tanıtılan bu yenilikçi teknoloji, operasyonel uydular ve Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) için çarpışma risklerini azaltarak tehlikeli enkazları güvenli bir şekilde yörüngeden çıkarmayı hedefliyor.
LEO'da biriken işlevini yitirmiş uydular, roket kademeleri ve daha küçük parçacıklar, saniyede 7 kilometreden fazla hızla hareket etmeleri nedeniyle aktif uzay araçları için büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu tür çarpışmaların, "Kessler sendromu" olarak bilinen, kendi kendini besleyen bir etki yaratarak ek enkazlar ürettiği senaryolar yaşanabiliyor. Tohoku Üniversitesi Mühendislik Enstitüsü'nden Doçent Dr. Kazunori Takahashi tarafından geliştirilen "çift yönlü plazma atımlı elektrotsuz plazma itici", plazmayı iki zıt yönde atarak çalışıyor: biri hedef enkazlara doğru, diğeri ise ters yönde. Bu yapılandırma, tepki kuvvetlerini dengeleyerek itici uydunun konumunu korumasını sağlarken aynı zamanda enkazlara yavaşlatıcı bir kuvvet uyguluyor.
Laboratuvar deneylerinde, bu itici 5 kilowatt (kW) giriş gücüyle yaklaşık 25 milinewton (mN) yavaşlatıcı kuvvet sağlama yeteneğini gösterdi. Bu performans, 1 ton ağırlığındaki, 1 metrelik bir enkaz parçasını 100 gün içinde yörüngeden çıkarmak için gereken tahmini 30 mN'ye yakın bir değerdir. Robotik kollar veya ağlar gibi doğrudan temas yöntemlerinin aksine, çift yönlü plazma itici, enkaz kaldırma için temassız bir yöntem sunuyor. Bu, yörünge enkazlarının genellikle öngörülemeyen bir şekilde dönmesi göz önüne alındığında, dolanma ve dengesizleşme riskini azaltıyor.
Ayrıca, bu sistemin argon gibi daha ucuz ve bol bulunan bir itici gazla çalışabilmesi, maliyet etkinliğini artırıyor ve büyük ölçekli enkaz temizleme görevlerini daha ulaşılabilir hale getiriyor. Bu teknoloji, kontrollü laboratuvar ortamlarında umut verici sonuçlar gösterse de, uzaydaki plazma genişlemesi, ışın-enkaz etkileşimi ve sistemin ölçeklenebilirliği gibi zorlukların üstesinden gelmek için daha fazla araştırma ve geliştirme gerekiyor. Büyük uzay simülasyon odalarında yapılacak gelecekteki deneyler ve nihayetinde yörünge gösterimleri, operasyonel kullanıma yönelik kritik adımlar olacaktır.
Çift yönlü plazma iticinin geliştirilmesi, aktif enkaz kaldırma teknolojilerinde önemli bir ilerlemeyi temsil ediyor. Başarıyla uygulanması durumunda, uzay enkazı tehdidini azaltmak için ölçeklenebilir, güvenli ve uygun maliyetli bir çözüm sunarak, uzaydaki insan faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini güvence altına alabilir. Bu teknoloji, uzaydaki en acil sorunlardan birine gerçekçi bir çözüm yolu sunmaktadır ve uydu takımyıldızlarının artmasıyla birlikte, tehlikeli enkazları verimli ve güvenli bir şekilde temizleme yeteneği, uzayın sürdürülebilir kullanımının temel taşı olacaktır.