Shenzhou-20 Taykonotları Uzay Çöpü Nedeniyle Ertelenen Dönüşü Shenzhou-21 Aracıyla Gerçekleştirdi

Çin'in Tiangong uzay istasyonunda görev yapan üç astronottan oluşan Shenzhou-20 mürettebatının Dünya'ya dönüşü, beklenmedik bir uzay enkazı tehdidi nedeniyle planlanan tarihten saparak nihayet 14 Kasım 2025 Cuma günü gerçekleşti.

Chen Dong, Chen Zhongrui ve Wang Jie'den oluşan ekip, Nisan 2025'ten bu yana Tiangong'da altı aylık görevlerini başarıyla tamamladıktan sonra, başlangıçta 5 Kasım 2025'te Dünya'ya iniş yapmayı hedefliyordu. Ancak Çin İnsanlı Uzay Ajansı (CMSA), dönüş kapsülünde şüpheli bir küçük uzay enkazı çarpması endişesi üzerine inişi askıya aldı ve bu durum, mürettebatın yörüngedeki süresini uzattı. Bu erteleme, alçak Dünya yörüngesindeki insan yapımı nesnelerin artan varlığı bağlamında uzay operasyonlarının sürdürülebilirliği ve güvenliği açısından küresel bir öneme sahiptir.

CMSA, dönüş güvenliğini sağlamak amacıyla acil durum protokollerini devreye soktu ve detaylı bir etki analizi ile risk değerlendirmesi gerçekleştirdi. Bu süreçte, istasyonda bulunan ve görevi devralan Shenzhou-21 mürettebatı dahil toplam altı taykonotun güvenliği en yüksek öncelik olarak belirlendi. Shenzhou-21 mürettebatı, göreve 31 Ekim'de istasyona ulaşarak bilimsel deneyleri birlikte yürütmüştü. Nihayetinde, Shenzhou-20 ekibi, hasar gören kendi aracı yerine, kendilerini karşılayan Shenzhou-21 uzay aracının dönüş modülü ile Dünya'ya geri döndü.

Hasar gören Shenzhou-20 uzay aracı, mürettebatı istasyona taşıyan araç olup, incelemeler için yörüngede kalacak ve ilgili deneylere devam edecek. Devlet yayın organı CCTV, kapsülün pencere camında, enkaz çarpmasından kaynaklandığı düşünülen küçük bir çatlak tespit edildiğini bildirdi. Bu olay, Mart 2024'te bir enkaz parçasının istasyonun güneş panellerinden birine çarpıp uzay yürüyüşü gerektirmesinin ardından Tiangong istasyonunun uzay çöpü kaynaklı ikinci önemli tehlikeyle karşılaşması oldu.

Shenzhou-20 ekibinin inişi, İç Moğolistan Özerk Bölgesi'ndeki Dongfeng iniş sahasında gerçekleştirildi. CMSA, dönüşün ertelenmesinin ardından Kasım 2025 itibarıyla dönüş operasyonlarının istikrarlı bir ilerleme kaydettiğini ve tüm sistemlerin normal çalıştığını duyurdu. Bu misyonun tamamlanması, Çin'in uzay programının, beklenmedik teknik aksaklıklara rağmen insanlı uzay uçuşlarında uzun süreli varlığını sürdürme stratejisinin bir parçasıdır. CMSA sözcüsü Zhang Jingbo, ülkenin 2030 yılına kadar insanlı bir Ay inişi gerçekleştirme hedefine planlandığı gibi ilerlediğini de teyit etti.

Olası bir hasar senaryosunda yedekleme mekanizması olarak, eğer Shenzhou-20 kapsülü onarılamaz bulunursa, mürettebatın Shenzhou-21'in dönüş modülü ile geri döneceği belirtilmişti. Bu esneklik ve risk yönetimi, Çin'in uzaydaki iddialı yolculuğunun temelini oluşturan Tiangong platformunun operasyonel olgunluğunu göstermektedir.