Araştırmalarda Yeni Bir Çağ: New Glenn Roketiyle NASA'nın ESCAPADE Mars Görevi Ertelendi

Blue Origin şirketine ait New Glenn ağır yük roketinin fırlatılışı, 9 Kasım 2025 tarihinde Florida eyaletindeki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri İstasyonu'nda gözlemlenen elverişsiz hava koşulları nedeniyle planlanan takvimden çıkarıldı. Mars'a yönelik kritik bir görev olan NASA ESCAPADE misyonunun başlangıcı, taşıyıcı sistemin teknik hazırlık seviyesindeki gereklilikler nedeniyle zaten Ekim 2024'ten ileri bir tarihe ertelenmişti. 9 Kasım Pazar günü gerçekleşen son iptalin ardından Blue Origin, fırlatma operasyonu için yeni bir pencere belirledi: bu pencere, Doğu Saati ile 14:50 ile 16:17 saatleri arasında olmak üzere, en erken 12 Kasım Çarşamba günü açılacak.

New Glenn'in yük bölmesinde, ESCAPADE (Escape and Plasma Acceleration and Dynamics Explorers) adı verilen göreve ait, tamamen özdeş iki uzay aracı bulunmaktadır. Bu araçlar, Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'nin kurumsal renklerine ithafen Blue (Mavi) ve Gold (Altın) olarak adlandırılmıştır. Bu keşif ikilisinin temel bilimsel amacı, Mars gezegeninin milyarlarca yıl süren süreçte yoğun atmosferini nasıl yitirdiğini detaylı bir şekilde araştırmaktır. Bilim insanları, bu atmosfer kaybında Güneş rüzgarı ile gezegenin etkileşiminin hayati bir rol oynadığı görüşündedir.

ESCAPADE, NASA'nın SIMPLEx programı çatısı altında, maliyet etkin gezegenler arası araştırmalar yürütme hedefiyle ilerlemektedir. Projenin liderliği, Dr. Robert Lillis yönetiminde Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley Uzay Bilimleri Laboratuvarı tarafından yürütülmektedir. Her biri yaklaşık 535 kilogram kütleye sahip olan bu uzay araçları, standart olmayan bir yörünge stratejisi uygulayacaktır.

Uzay araçları, ilk aşamada Dünya-Güneş arasındaki L2 Lagrange noktasına doğru yol alacaklar ve burada yaklaşık bir yıllık bir süre boyunca kalacaklardır. Ardından, Dünya'nın çekim kuvvetini kullanarak bir yerçekimi manevrası gerçekleştirecek ve nihai hedefleri olan Mars'a doğru hareket edeceklerdir. Geleneksel Hohmann transfer yörüngesi yönteminden farklı olan bu güzergah, gelecekteki uzay yolculuklarının kısıtlı iki yıllık fırlatma pencerelerine olan bağımlılığını önemli ölçüde azaltma potansiyeli sunmaktadır. Uzay araçlarının Mars yörüngesine varışının Eylül 2027'de gerçekleşmesi öngörülmektedir.

ESCAPADE, bilimsel açıdan çığır açıcı bir nitelik taşımaktadır; zira başka bir gezegeni incelemek amacıyla iki uyduyu eş zamanlı olarak kullanan ilk görevdir. Bu ikili sistem, Mars'ın manyetosfer yapısının daha önce hiç elde edilememiş stereoskopik bir görüntüsünü oluşturarak, gezegenin çevresel dinamikleri hakkında benzersiz veriler sağlamayı amaçlamaktadır. Bu sayede, atmosfer kaybı mekanizmalarının üç boyutlu ve daha kapsamlı anlaşılması hedeflenmektedir.

Blue Origin şirketi açısından bakıldığında, bu fırlatma operasyonu kritik bir kilometre taşını temsil etmektedir. Bu görev, ilk kademesinin iniş teşebbüsünün başarısızlıkla sonuçlandığı Ocak 2025'teki ilk uçuşunun ardından New Glenn roketinin gerçekleştireceği ikinci yörünge altı uçuşudur. Başarılı bir fırlatma, aynı zamanda ViaSat için tasarlanmış bir iletişim gösteri deneyini de kapsayarak, şirketin gelişen ticari fırlatma hizmetleri pazarındaki rekabet gücünü artıracaktır. Yaklaşık 97,5 metre yüksekliğindeki bu roket, ilk kademesinin tekrar kullanılabilirlik özelliği düşünülerek tasarlanmıştır ve bu kademenin Jacklyn isimli otonom deniz platformuna dikey olarak indirilmesi planlanmaktadır.