PRIMA Sistemi, Atrofik Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonunda (YBMD) Görme Restorasyonunda Çığır Açıyor

Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu'nun (YBMD) atrofik formu, özellikle yaşlı bireylerde merkezi görme yeteneğinin geri dönüşü olmayan kaybının önde gelen nedenlerinden biri olarak kabul ediliyordu. Dünya genelinde 5 milyondan fazla kişiyi etkileyen bu ilerleyici durum, fotoreseptörlerin tükenmesi nedeniyle uzun süre tedavi edilemez bir sorun olarak kaldı. Ancak, kablosuz PRIMA retinal sisteminin geliştirilmesi, bu alanda önemli bir teknolojik atılımı işaret ederek hastalar için yeni bir umut kaynağı oluşturdu.

PRIMA adı verilen bu yenilikçi kompleks, hastaların yitirdiği merkezi görme işlevini yeniden oluşturma kapasitesine sahiptir. Cihaz, retina altına implante edilen 2x2 mm boyutlarında minyatür bir fotoelektrik mikroçip, kamera ile donatılmış özel artırılmış gerçeklik gözlükleri ve harici bir işlemciden oluşmaktadır. Bu entegre sistem, çevredeki görsel bilgileri beynin yorumlayabileceği sinyallere dönüştürür. Çalışma prensibi oldukça sofistike: Gözlük kamerası, sahneyi görünmez kızılötesi ışıkla implanta yansıtır; implant ise bu ışığı, retinanın geriye kalan sinir hücrelerini uyaran elektriksel impulslara çevirir.

Sistemin etkinliği, 20 Ekim 2025 tarihinde New England Journal of Medicine dergisinde yayımlanan uluslararası bir klinik çalışma ile doğrulandı. 12 aylık takip süresinin ardından 32 katılımcının verilerinin analizi çarpıcı sonuçlar ortaya koydu: 26 kişi görme keskinliğinde belirgin bir iyileşme kaydederken, 27 kişi yeniden harf ve rakamları okuyabildi. Ortalama olarak, katılımcılar standart görme tablosunda yaklaşık beş satıra denk gelen 25 harflik bir ilerleme gösterdi. Dahası, deneklerin %80'inden fazlası en az 10 pozisyonluk bir iyileşme elde etti. Beş Avrupa ülkesindeki 17 merkezde yürütülen bu araştırmaya katılan hastaların ortalama yaşı ise 78,9 idi.

Araştırmanın önde gelen yazarlarından ve UPMC Görme Enstitüsü Direktörü olan Profesör José-Alain Sahel, bu kadar çok sayıda insanda görme restorasyonu girişiminin bu denli ikna edici sonuçlara ulaşmasının bir ilk olduğunu belirtti. Her ne kadar göz içi basıncında artış gibi yan etkiler gözlemlenmiş olsa da, bunların çoğu hızla çözüldü. Araştırmacılar, potansiyel faydanın riskleri önemli ölçüde aştığı sonucuna vardı. Göz doktoru Mahi Mukit'in de vurguladığı gibi, hastaların beynin yeni elektriksel sinyalleri algılamasına yeniden adapte olması için yoğun bir rehabilitasyon süreci gerekmektedir. Stanford Üniversitesi'nden Profesör Daniel Palanker'in çalışmalarına dayanan bu teknoloji, YBMD'nin ileri evrelerinin tedavisinde bir paradigma değişimini temsil ediyor; merkezi görmenin bir kısmını geri kazanmak ve kişisel özerkliği artırmak için somut bir araç sunuyor.