Yönetmenliğini Roland Sejko’nun üstlendiği «Film di Stato» (Devlet Filmi) adlı dikkat çekici belgesel, 2025 yılında prestijli Jihlava Uluslararası Belgesel Film Festivali’nde sinemaseverlerin beğenisine sunuldu. Luce Cinecittà’nın desteğiyle hayata geçirilen ve önümüzdeki bahar İtalyan sinemalarında gösterime girecek olan bu eser, Arnavutluk’ta Enver Hoxha’nın kırk yıllık diktatörlük dönemini ele alan derinlemesine, sözsüz bir incelemedir. Toplam 78 dakika süren yapım, özellikle arka plan seslendirmesini (voiceover) bilinçli olarak kullanmayı reddediyor. Bunun yerine, ülkenin savaş sonrası dönemden komünizmin çöküşüne kadar uzanan tarihsel seyrini yalnızca ustaca kurgu ve etkileyici ses tasarımı aracılığıyla takip etmeyi tercih ediyor.
Arşiv materyallerini görsel şiirlere dönüştürme becerisiyle tanınan Sejko, filminde sadece rejimin bizzat propaganda aracı olarak ürettiği görüntüleri kullanıyor. Bu metodolojik yaklaşım, izleyicinin tarihi sadece kuru bir kayıt olarak gözlemlemesini engelliyor; bunun yerine, kitlesel birlik anlarından liderin gizli sessizliğine kadar, o dönemin ritimlerini ve beklentilerini bizzat deneyimlemesini sağlıyor. Eleştirmenler, Sejko’nun bu tekniği sayesinde arşivin sadece tarihi kaydetmekle kalmayıp, onu aktif olarak inşa ettiğini ve ardından yönetmenin merceğinden geçerek kendi kendini ifşa etmeye zorlandığını vurguluyorlar.
Yönetmen, basitçe propagandayı sergilemenin ötesine geçerek, kurgu ve sesi kullanarak dayatılan anlamın tam tersine işleyen bir anlatı yapısı kurmayı amaçlıyor. Bu titiz çalışma, olayların farklı bir yorumlanmasına olanak tanıyan çatlakları ve iktidarın gizlediği sinyalleri ortaya çıkarıyor. İktidarın kendini yüceltme mekanizmalarının bu denli keskin bir şekilde deşifre edilmesi, günümüzde bilgi akışlarının sürekli olarak gerçeklik algımızı şekillendirmeye çalıştığı bir dönemde hayati bir önem kazanmaktadır.
Tarihsel iktidar aygıtının kendi imajını nasıl titizlikle yarattığını görebilme yeteneği, çağdaş medya ortamındaki manipülasyonları tanımak için kritik bir anahtar işlevi görüyor. «Film di Stato», yalnızca Arnavutluk’taki otokrasiye odaklanmakla kalmıyor; aynı zamanda kendini övme çabası içindeyken, istemeden kendi iç boşluğunun belgesel kanıtlarını bırakan iktidarın evrensel körlüğünü de inceliyor.
Daha önce Venedik’teki “Yazarlar Günleri”nde (Giornate degli Autori) takdir gören bu yapım, Jihlava’da ana “Opus Bonum” yarışmasını açarak Roland Sejko’nun belgesel mirasıyla çalışan önde gelen İtalyan ustalarından biri olma statüsünü pekiştirdi. Film, arşiv malzemesini kullanarak geçmişin gölgeleri üzerinden günümüzün iktidar dinamiklerini sorgulayan güçlü ve etkileyici bir sinema örneği olarak öne çıkmaktadır.