“Giysi, Düşler ve Arzu”: FIT Müzesi Sergisi, Dış Görünüm ile Kişilik Arasındaki Bağı Psikanalitik Açıdan İnceliyor

New York'taki Moda Teknoloji Enstitüsü (FIT) Müzesi, giyim tercihi ile derin içsel psikolojik süreçler arasındaki karmaşık ilişkiye odaklanan çığır açıcı bir sergiyi ziyarete açtı. “Giysi, Düşler ve Arzu: Moda ve Psikanaliz” başlıklı bu dikkat çekici sergi, kıyafetlerimizin iç dünyamızın ve bilinçaltı arzularımızın bir aynası haline geldiğini psikanalizin farklı yaklaşımları üzerinden gözler önüne sermeyi amaçlıyor. Bu, sadece moda örneklerinin sergilendiği basit bir gösteri değil; aynı zamanda giysilerin, kişiliğin erken gelişim aşamalarından itibaren benlik algımızı nasıl şekillendirdiğini ve yansıttığını araştıran kapsamlı bir çalışmadır.

Projenin küratörlüğünü, eleştirmen Suzy Menkes tarafından “Modanın Freud'u” olarak adlandırılan FIT Müzesi Direktörü Dr. Valerie Steele üstlendi. Sergi ve ona eşlik eden kitabın hazırlanması, bedene, cinselliğe ve bilinçaltına dair psikanalitik fikirlerin evrimine derinlemesine dalmayı gerektirdi ve beş yıldan fazla sürdü. Bu uzun soluklu çalışma, moda ve psikoloji arasındaki kesişim noktasını bilimsel bir ciddiyetle ele alıyor.

Sergi, 1880'lerden günümüze kadar uzanan geniş bir dönemi kapsayan yaklaşık 100 parçadan oluşmaktadır. Temsil edilen ikonik isimler arasında Gabrielle Chanel, Azzedine Alaïa, Alexander McQueen, Jean-Paul Gaultier, Rick Owens, Thierry Mugler, Vivienne Westwood, Gianni ve Donatella Versace gibi modanın devleri yer alıyor. Bu seçki, modanın tarihsel süreçte bireysel ve toplumsal psikolojiyi nasıl yansıttığını gösteriyor.

Serginin düzeni hem kronolojik hem de tematik olarak yapılandırılmıştır. Kronolojik başlangıç noktası, Sigmund Freud'un kişisel tarzı ve cinsellik üzerine olan fikirleridir. Sergide ayrıca Jacques Lacan'ın “ayna evresi” ve Didier Anzieu'nun “deri ego”su gibi önemli psikanalitik kavramlara da değiniliyor. Bu yaklaşım, psikanalizin artan popülaritesinin moda algısına nasıl sızdığını ve bireysel özgürlüğün giyim yoluyla nasıl ifade edildiğini izlemeyi mümkün kılıyor. Özellikle, “erkek” ve “kadın” arasındaki sınırları kaldıran tasarımlarla yansıtılan, ikili olmayan (non-binary) ve cinsiyet akışkanlığı (gender-fluid) fikirlerine yönelik çağdaş eğilime özel bir vurgu yapılmıştır.

Serginin resmi açılışı 10 Eylül 2025 tarihinde gerçekleşti ve halkın ziyaretine 4 Ocak 2026 tarihine kadar açık kalacaktır. Ayrıca, 14 Kasım 2025 tarihinde, FIT Müzesi için 34. kez düzenlenecek olan “Moda ve Psikanaliz” başlıklı bir sempozyum planlanmıştır. Bu önemli etkinlikte, aktris ve aktivist Lauren Laks, tasarımcı Bella Freud'un yanı sıra psikanalistler Patricia Gherovici ve Shimonah Segre-Reinach'ın konuşmacı olarak yer alması beklenmektedir.

Tarihçi Peter Gay'in bir zamanlar söylediği gibi: “Farkında olsak da olmasak da hepimiz Freud'un dilini konuşuyoruz.” Bu sergi, moda dünyasının bu sözün canlı bir örneği olduğunu çarpıcı bir şekilde kanıtlıyor. FIT Müzesi Konseyi ve Kobi Vakfı tarafından desteklenen bu etkinlik, giysiyi sadece bir örtü değil, aynı zamanda kendini keşfetme ve ifade etme aracı olarak görmeyi teklif ediyor.