Çin Bilimler Akademisi'ne bağlı Şanghay Uygulamalı Fizik Enstitüsü (SINAP), 1 Kasım 2025 tarihinde, Toryum Erimiş Tuz Reaktörü (TMSR) ile ilgili kritik bir deneyin başarıyla tamamlandığını kamuoyuna duyurdu. Bu olay, toryumun çalışan aktif bir nükleer tesiste doğrudan uranyuma dönüştürülme potansiyelini tarihte ilk kez kanıtlamıştır. Elde edilen bu başarı, toryumun sıvı tuz sistemlerinde kullanılabilirliğinin teknik olarak mümkün olduğunu şüphesiz teyit etmekte ve ileri nükleer enerji teknolojilerinin geliştirilmesi açısından hayati bir dönüm noktası teşkil etmektedir.
Gansu Eyaleti'nin Wuwei şehrinde konumlanan deneysel reaktör TMSR-LF1, şu anda dünya üzerinde toryum yakıtını erimiş tuz formunda kullanan tek faal reaktör olma özelliğini taşımaktadır. Tesis, Ekim 2023'te kritiklik seviyesine ulaşmayı başarmış ve Haziran 2024 itibarıyla tam güç kapasitesine çıkmıştır. Ekim 2024'te, toryumun tuz döngüsü içinde maksimum güçte on gün boyunca çalıştırılması sırasında, bölünebilir malzemenin başarılı bir şekilde üretildiğinin kesin bir göstergesi olan Protaktinyum-233'ün varlığı kaydedilmiştir.
TMSR-LF1, 2 megavat (MW) termal güce sahip, Dördüncü Nesil (IV. Kuşak) bir reaktör tasarımıdır. Yakıt olarak florür toryum eriyiği (FLiBe) kullanılmakta olup, işletme sıcaklıkları 560°C ile 650°C arasında değişmektedir. Reaktörün altyapısı, 14 metre derinliğindeki kuru bir kuyuya yerleştirilmiş yeraltı aktif çekirdeğini içermektedir. Çin'in erimiş tuz toryum reaktörleri programı, yirmi yıllık bir geliştirme planı çerçevesinde Ocak 2011'de resmen başlatılmıştı. TMSR-LF1'in bu başarısı, Çin'i sahip olduğu geniş toryum kaynaklarını tam ölçekli olarak enerji üretimine dahil etme hedefine hızla yaklaştırmaktadır.
Yerkabuğundaki rezervleri geleneksel uranyum-235 rezervlerinden üç ila dört kat daha fazla olan toryum, küresel enerji taleplerinin karşılanması için çok daha uzun süreli bir çözüm sunmaktadır. Toryum reaktörleri, kontrol edilemeyen bir zincir reaksiyonunu veya nükleer patlamayı tetikleme riski taşımadıkları için temel bir güvenlik avantajına sahiptirler. Ayrıca, toryum yakıt döngüsü, uranyum döngüsüne kıyasla daha az uzun ömürlü aktinit ve plütonyum üretimiyle sonuçlanmaktadır.
Verimlilik açısından değerlendirildiğinde, potansiyel olarak 1 ton toryumun, enerji üretimi bakımından 200 ton uranyuma eşdeğer olduğu belirtilmektedir ve yakıtın yeniden yüklenmesi ihtiyacı yalnızca 30 ila 50 yılda bir ortaya çıkabilir. SINAP, bu çığır açan teknolojiyi ilerletmek amacıyla 100 megavat gücünde bir gösterim projesi inşa etmeyi ve bu tesisi 2035 yılına kadar pilot işletmeye almayı hedeflemektedir. Bu stratejik adımlar, Çin'in temiz ve sürdürülebilir nükleer enerji geleceğine yönelik kararlılığını pekiştirmektedir.
