Cambridge Nörobilimcileri: Beyin Gençliği 32 Yaşa Kadar Uzuyor

Cambridge Üniversitesi'nden gelen çığır açan bir nörobiyoloji araştırması, insan beyninin gelişimine dair geleneksel zaman çizelgelerini kökten yeniden şekillendiriyor. 25 Kasım 2025 tarihinde Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışma, beyin ağlarının yapısıyla tanımlanan gençlik döneminin, daha önce düşünüldüğü gibi 18 veya 25 yaşında sona ermeyip, 32 yaşına kadar uzadığını ortaya koydu. Bu önemli araştırmanın liderliğini, Gates Cambridge bursiyeri Dr. Alexa Mousley, Cambridge Nörobilgi Profesörü Duncan Astle ile birlikte üstlendi. Ekip, bebeklikten 90 yaşına kadar yaklaşık 3800 katılımcının difüzyon MRG taramalarını detaylıca analiz etti.

Yapılan incelemeler neticesinde, beyin gelişiminin beş ana evresini ayıran dört kritik yaş dönüm noktası belirlendi: 9, 32, 66 ve 83 yaşları. Bu dönüm noktaları, sırasıyla Çocukluk (doğum-9 yaş), Gençlik (9-32 yaş), Yetişkinlik (32-66 yaş), Erken Yaşlanma (66-83 yaş) ve Geç Yaşlanma (83 yaş sonrası) evrelerini birbirinden ayırıyor. Gençlik dönemi, beyin ağlarında en güçlü topolojik kırılmanın yaşandığı 32 yaşına kadar süren, tek sürekli nöral verimlilik ve beyaz madde hacmi artışı evresi olmasıyla dikkat çekiyor. Bu yaşın ardından beyin, kademeli bir stabilizasyon evresine giriyor; zeka ve kişilik sabit kalsa da, nöral verimlilikte yavaş bir düşüş başlıyor.

66 yaşından itibaren başlayan Erken Yaşlanma evresinde, beyaz madde yoğunluğunda azalma ve ağ mimarisinde değişimler gözlemleniyor. Bu durum, yaşa bağlı hastalıkların riskini artırıyor. Araştırmacılar, gençlik döneminin bu şekilde uzamasının, beyin yeniden yapılanma sürecinin devam ettiği 20'li ve 30'lu yaşlarda sıklıkla ortaya çıkan şizofreni gibi psikiyatrik bozukluklara karşı artan hassasiyetle paralellik gösterdiğini vurguluyorlar. Ancak, bulguların büyük ölçüde ABD ve Birleşik Krallık gibi Batı popülasyonları için geçerli olduğu, zira kültürel ve sosyal faktörlerin yetişkinliğe geçiş yaşını etkilediği belirtiliyor.

Bu çalışma, insan ömrü boyunca beyin bağlantı haritasının çıkarıldığı tarihteki ilk kapsamlı analiz olma özelliğini taşıyor. Gelişimin doğrusal değil, belirgin geçiş noktalarına sahip aşamalı bir seyir izlediğini net bir şekilde gösteriyor. CALM (Dikkat, Öğrenme ve Hafıza Merkezi) gibi kohort verileri de dahil olmak üzere devasa bir veri setinin analizi üzerine inşa edilen bu bulgular, hem beyin gelişimi hem de dejeneratif hastalıkların anlaşılması ve teşhisi için yeni kapılar açıyor.

Çalışmanın yazarları, mevcut sosyal ve yasal yetişkinlik tanımlarının, araştırmayla ortaya konan biyolojik gerçekleri yansıtmayabileceğine dikkat çekiyorlar. Bu durumun, gelecekteki tartışmalar için önemli bir zemin hazırladığı ifade ediliyor. Beynin gelişim dinamiklerinin bu yeni haritası, yaşa bağlı süreçlere bakış açımızı temelden değiştirecek nitelikte bir bilimsel kilometre taşı olarak görülüyor.