Sicilya kıyılarında Akdeniz'in derinliklerinden çıkarılan nadir bir Roma dönemine ait Montefortino kaskı, arkeoloji dünyasında büyük heyecan yarattı. Neredeyse eksiksiz bir şekilde günümüze ulaşan bu tarihi eser, deniz tabanının koruyucu örtüsü sayesinde olağanüstü bir kondisyonda bulundu.
Derin deniz dalgıçları, Egadi Adaları yakınlarında yaptıkları keşif sırasında bu değerli buluntuya ulaştı. MÖ 4. yüzyılda Keltler tarafından Roma'ya tanıtılan ve Roma Cumhuriyeti boyunca standart askeri miğfer olarak kullanılan Montefortino tipi kasklar, özellikle iyi korunmuş yanak plakalarıyla biliniyor. Sicilya Kültürel Miras Bölge Danışmanı Francesco Paolo Scarpinato, bulunan kaskı "elde edilen en güzel ve en eksiksiz örneklerden biri" olarak nitelendirerek önemini vurguladı.
Arkeologlar, bu kaskın MÖ 10 Mart 241 tarihinde gerçekleşen Aegates Adaları Deniz Muharebesi sırasında denize düştüğünü tahmin ediyor. Birinci Pön Savaşı'nın sonunu getiren bu deniz savaşı, Roma donanmasının Kartaca'yı yenmesiyle sonuçlanmış ve Sicilya'nın Roma'ya teslim olmasına yol açarak Batı Akdeniz'de Roma'nın hakimiyetini pekiştirmiştir. Bu savaş, Roma'nın deniz gücü olarak yükselişinde kritik bir dönüm noktası olmuştur.
Bu tür buluntular, savaşın tarihi bilgilerini zenginleştirmekle kalmayıp, aynı zamanda adanın eşsiz kültürel mirasının koruyucusu imajını da güçlendiriyor. Scarpinato, bu keşiflerin antik Roma askeri teçhizatını ve deniz çatışmalarını anlama konusundaki önemine dikkat çekti.
Dalgıçlar ayrıca, kullanımı belirsiz olan 5. yüzyıldan kalma büyük bir bronz sap ve MÖ 3. yüzyıla ait olabileceği düşünülen bir Roma magistratına işaret eden "Ser. Solpicius C.F. Quaestor Probavi(t)" yazıtlı bir eser de buldular. CT X-ray taramaları, kılıç, mızrak ve cirit gibi silahların da bulunduğu yaklaşık otuz metal esere uygulandı. Deniz tabanında korunmuş olan bu eşyaların, bir Roma gemisinin Kartacalılar tarafından ele geçirilmesi sonucu denize düşmüş olabileceği düşünülüyor.
Deniz arkeolojisi alanındaki çalışmalar, Türkiye'de özellikle Bodrum Sualtı Arkeolojisi Enstitüsü'nün öncülüğünde önemli ilerlemeler kaydetmiştir. George Bass'ın kurduğu enstitü, dünya denizcilik tarihinin aydınlatılmasında kritik rol oynamıştır. Bu tür keşifler, antik çağlardaki denizcilik faaliyetleri ve çatışmaları hakkında değerli bilgiler sunarak, geçmişin izlerini günümüze taşımaktadır. Sicilya açıklarındaki bu kask gibi buluntular, savaşların sadece yıkım değil, aynı zamanda bilgi ve kültür aktarımının da bir parçası olduğunu göstermektedir.